فهرست محتوا
کاربرد مناسب کاربرد رنگ ها در ایمنی و در محیط کار و در جلوگیری از وقوع حوادث بسیار موثر است. به عنوان مثال، استفاده از لباسهای روشن توسط شکارچیان باعث کاهش حوادث تیراندازی در جنگل میشود. رنگهای خاصی برای اجزا و وسایلی که پتانسیل خطر دارند یا در حال حرکت هستند، انتخاب میشود تا همواره این اجزا با محیط اطراف متمایز باشند. این تداخل رنگی که به آن کنتراست میگویند، باعث افزایش امنیت میشود.
ایمنی وسایل نقلیه موتوری عمومی نیز با افزایش استفاده از رنگهای روشن و بارز، بهبود مییابد. رنگها در کدهای قراردادی ویژه ایمنی نیز استفاده میشوند تا به سرعت مفهوم خاصی را القا کنند. استفاده از کاربرد رنگ ها در ایمنی و بهداشت حرفهای با توجه به حساسیت چشم انسان و روانشناسی رنگ، انجام میشود. رنگها باعث افزایش ایمنی در حین استفاده از ابزارها و ماشینآلات، و همچنین ایمنی عملیاتی میشوند و نقش مهمی دارند.
توانایی دید رنگ ها
در بحث کاربرد رنگ ها در ایمنی، ابتدا به توانایی دید رنگها اشاره میشود. برخی رنگها به راحتی دیده میشوند، در حالی که برخی دیگر در فواصل زیاد قابل تشخیص نیستند. بنابراین، استفاده از رنگهایی که قابل درک هستند، بسیار مهم است. رنگهایی که بیشترین توجه را جلب میکنند عبارتند از:
- رنگهای مات، که به راحتی در فواصل دور در زمینههای سفید دیده میشوند.
- رنگ زرد که بیشترین درخشندگی را برای فواصل بیشتر دارد و بیشترین حساسیت چشم به این رنگ است.
- رنگهای نارنجی و قرمز که بیشترین توجه را جلب میکنند.
- رنگ آبی که نشانه تیرگی و ابهام است.
در میان نورهای رنگی، نور قرمز و سبز و برخی از نورهای آبی بهتر تشخیص داده میشوند و پس از آنها نور سفید شناخته میشود. همچنین، نورهای زرد و نارنجی کمتر از دیگر نورها مشخص میشوند. توانایی تشخیص رنگی نیز به مسافت بین بیننده و منبع نور رنگی بستگی دارد، به عنوان مثال در فواصل دور، نورهای آبی و سبز و نورهای زرد و نارنجی از یکدیگر غیر قابل تمایز هستند. همچنین، در هنگام روز، نورهای زرد و نارنجی به خوبی تشخیص داده نمیشوند.
توانایی خوانایی حروف رنگی
توانایی خوانایی حروف رنگی میتواند به دلیل تفاوت در رنگ متن و زمینهای که روی آن قرار دارد، متفاوت باشد. برای مثال:
- توانایی خوانایی خوب: استفاده از متن آبی بر روی زمینهی سفید، متن سیاه بر روی زمینهی زرد، و متن سبز چمنی بر روی زمینهی سفید.
- توانایی خوانایی ضعیف: استفاده از متن سیاه بر روی زمینهی ارغوانی، متن نارنجی کرومی بر روی زمینهی سفید، و متن قرمز لالهای بر روی زمینهی سبز.
کاربرد رنگ ها در ایمنی و بهداشت حرفهای (HSE)
رنگها در برچسبهای ایمنی و بهداشت حرفهای (HSE) نقش بسیار مهمی را ایفا میکنند. در بهداشت حرفهای از رنگهای اصلی و فرعی به منظور ارائه هشدارها و نشان دادن خطرات مختلف استفاده میشود:
رنگ قرمز:
این رنگ به معنای اجتناب و انجام ندادن است و در برچسبهای مرتبط با وسایل ایمنی مانند اطفاء حریق، توقف وسایل نقلیه، ظروف مایعات قابلاشتعال، اعلام خطر و دکمه توقف در ماشینآلات استفاده میشود.
رنگ نارنجی و زرد:
رنگ نارنجی و زرد برای نشاندادن خطر و هشدار بکار میرود. رنگ نارنجی برای نشاندادن خطراتی مانند قطع شدن، له شدن، یا برق گرفتگی و شوک، و رنگ زرد برای هشدار دادن در مورد خطرات فیزیکی مانند سر خوردن، افتادن و گیر کردن به کار میرود.
رنگ سبز:
این رنگ برای نشاندادن فعالیتهای ایمن و مواد ایمنی استفاده میشود، مثل وضعیت ایمنی، وسایل کمکهای اولیه، راههای خروج اضطراری و راههای نجات.
رنگهای فرعی مانند رنگ آبی برای احتیاط و جلوگیری از شروع کار یا تعمیرات، و رنگ ارغوانی برای خطرات تشعشع مانند نشاندادن اتاقهای رادیواکتیو مورد استفاده قرار میگیرند.
رنگهای تلفیقی نیز برای علامتگذاری و تبیین مفهومهای مختلف به کار میروند؛ به عنوان مثال، استفاده از رنگهای سیاه و سفید برای علامتگذاری مسیرها و راهروها و استفاده از رنگهای قرمز و سبز با سفید برای مشخصسازی علائم و نشانهها. همچنین، از دیگر کاربرد رنگ ها در ایمنی میتوان به زرد و نارنجی با سیاه برای نمایش موارد مشابه استفاده کرد. با استفاده از این ترکیبات رنگی، برچسبهای HSE به طور موثرتری توانایی ارائه هشدار و اطلاعات لازم را در محیطهای کاری فراهم میکنند.
استانداردهای OSHA و ANSI
در زمینه تعیین استانداردهای رنگ در حوزه امنیت و در مورد کاربرد رنگ ها در ایمنی، دو سازمان OSHA و ANSI سازمانهای مهمی هستند که در این زمینه فعالیت میکنند. این دو سازمان، علاوه بر کشوری که در آن فعالیت میکنند، در سراسر جهان توصیهها و استانداردهای خود را برای تأمین ایمنی ارائه دادهاند و بیشتر موقعها از توصیههای آنها برای کاربرد رنگ ها در ایمنی استفاده میشود.
با اینکه OSHA و ANSI استانداردهای متفاوتی را طرح و ارائه میدهند، اما در بسیاری از مواقع این استانداردها از هم پیروی کرده و یکدیگر را تائید میکنند. این همپوشانی و تطابق استانداردها بین این دو سازمان، نشان از توافق و هماهنگی در ارائه استانداردهای ایمنی و رنگ در سطح بینالمللی دارد.
بهعنوان نمونه، هر دو سازمان استانداردهایی را برای استفاده از رنگها در برچسبها، علائم و تجهیزات ایمنی ارائه میدهند که به تشخیص و هشداردهی در محیطهای کاری کمک میکنند. این توصیهها و استانداردها اساسی برای ایجاد محیط کاری ایمن و بهبود ایمنی کارکنان در سراسر جهان وضع شدهاند.
استاندارد های رنگ OSHA
اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا (OSHA) وظیفه تنظیم و اجرای قوانین و استانداردهای شغلی را بر عهده دارد و در تلاش است تا از ایمن بودن کارگاههای صنعتی اطمینان حاصل کند. این سازمان در زمینه استاندارد رنگ بر اساس موقعیتهای خاص و کلمات اختصاصی آن شرایط یک دستهبندی کلی ارائه کرده که به شرح زیر است:
- علائم خطر: این علائم هنگامی استفاده میشود که خطر فوری برای زندگی و سلامت کارگر وجود داشته باشد. این علائم باید به رنگ قرمز باشند.
- هشدار: زمانی که خطر وجود دارد اما به اندازه زمانی که عبارت (خطر) استفاده میشود شدید و یا فوری نیست، از علائم هشدار استفاده میشود که رنگ آنها بایستی نارنجی باشد.
- احتیاط: برای اطلاعرسانی در مورد یک خطر بالقوه مورد استفاده قرار میگیرد و علائم احتیاط باید به رنگ زرد باشند.
- خطرات بیولوژیکی: این مخاطرات به دلیل خطرات منحصر به فردشان دستهبندی خاص خود را دارند و علائم آنها باید به رنگ نارنجی فلورسنت باشند.
خطرات فیزیکی:
- رنگ قرمز برای خطرات مربوط به آتشسوزی یا مواد قابل اشتعالی استفاده میشود.
- رنگ زرد برای خطرات مربوط به زمین خوردن، لغزش و ضربه استفاده میشود.
این تقسیمبندی انحصاری با موارد بالا در تضاد نیست و اگر کمی بیشتر توجه کنیم، همپوشانی کاملی در این بین وجود دارد. بهعنوان مثال، خطر آتشسوزی یک موقعیتی است که اکیداً و فوراً زندگی فرد به خطر میافتد، پس رنگ قرمز برای هر دو مورد گزینه درستی محسوب میشود.
استانداردهای رنگ ANSI
موسسه استانداردهای ملی آمریکا یک موسسه خصوصی غیرانتفاعی است که در زمینه تعیین استانداردهای رنگ فعالیت دارد و کاربرد رنگ ها در ایمنی را مشخص میکند. این سازمان، مانند OSHA، یکی از موسسات معتبر و پرکاربرد در صنایع استانداردسازی است. در ادامه استانداردهای این سازمان برای استفاده و کاربرد رنگ ها در ایمنی در محیطهای کاری را بررسی میکنیم:
رنگ قرمز:
استفاده از رنگ قرمز بر روی هر علامت ایمنی، برچسب یا اشیاء برای نشان دادن خطر و یا هشدار دادن به افراد برای متوقف کردن فعالیت در حال انجام است.
این رنگ نشاندهنده خطر قطعی و آسیبهای جدی است که شامل علائم آتشنشانی، کلیدهای توقف اضطراری و ظروف حاوی مایعات قابل اشتعال هستند.
رنگ نارنجی:
برای آگاه کردن افراد از قطعات خطرناک یک ابزار یا دستگاه که پتانسیل ایجاد آسیب فیزیکی دارند، از رنگ نارنجی استفاده میشود. مثلا قطعات آشکار و متحرک ماشینآلات، خطرات الکتریکی و تجهیزات برقدار از این دسته هستند.
رنگ زرد:
برای نشان دادن خطر و نیاز به احتیاط استفاده میشود. معمولاً در مواردی که خطرات مختلفی وجود دارد، از رنگ زرد استفاده میشود. مثال آن استفاده از لوازم حفاظت فردی، هشدارهای مرتبط با زمین خوردن و سرخوردن است.
رنگ سبز:
این رنگ به دو مفهوم خروج اضطراری و نشانگر محل نگهداری کمکهای اولیه و سایر تجهیزات ایمنی استفاده میشود که محلهای نگهداری کمکهای اولیه، دستورالعملهای بهداشتی میشود.
رنگ آبی:
استفاده از این رنگ برای علائم و برچسبهایی است که اطلاعات و پیشنهادهایی در مورد مکانهای خاص یا شرایط خاص ارائه میدهند و دستورالعملها و قوانین نگهداری از ابزارآلات و محوطه کار هستند.
رنگ بنفش:
یکی از کاربرد رنگ ها در ایمنی رنگ بنفش است. این رنگ برای نشان دادن وجود تشعشع استفاده میشود.
رنگ خاکستری:
رنگ خاکستری برای مواردی که نیاز به نشانگر دارند، استفاده میشود.
برای خطوط کف کارگاه نیز از رنگهای مختلفی استفاده میشود که شامل رنگهای سیاه و سفید، زرد و سیاه، سبز و سفید، و خطوط مورب زرد میشود.
مقررات رنگ برای ایمنی سیستمهای هیدرولیک
سیستم هیدرولیک یکی از انواع سیستمهای انتقال قدرت است که وظیفه تبدیل نیروی اولیه اندک به نیروی خروجی شدید را بر عهده دارد. برای افزایش ایمنی این سیستمها، از استفاده از رنگهای خاص در عناصر مختلف آنها استفاده میشود. کاربرد رنگ ها در ایمنی در این سیستمها عبارتند از:
- سیاه: برای نشان دادن قسمتهای مربوط به فشار استفاده میشود.
- قرمز: برای نشان دادن نقاط تامین فشار به کار میآید.
- زرد: برای اندازهگیری جریان استفاده میشود.
- آبی: برای نشان دادن نقاط تخلیه یا خروج به کار میرود.
- سبز: برای نشان دادن نقاط مربوط به مکیدن و نشان دادن میزان ذخیره برای مصرف به کار میآید.
برای لولههای غیرفعال، که به عنوان قسمتهایی از سیستم هیدرولیک استفاده میشوند اما در آن زمان فعال نیستند، هیچ رنگ خاصی استفاده نمیشود. این مقررات رنگی به منظور افزایش ایمنی و روشنگری در سیستمهای هیدرولیک به کار میروند.
مقررات رنگ برای ایمنی سیستمهای پنوماتیکی
سیستمهای پنوماتیک، که از هوای فشرده برای انتقال انرژی استفاده میکنند، جزء رایجترین روشهای انتقال انرژی توسط سیالات محسوب میشوند. این سیستمها در انواع صنایع به کار میروند و به دلیل انرژی ارزان، کم خطر و تمیزی که فراهم میکنند، توجه بسیاری از کارخانهها را به خود جلب کردهاند. برای افزایش ایمنی در استفاده از این سیستمها، استفاده از رنگ در نشانهگذاری ضروری است. کاربرد رنگ ها در ایمنی در این سیستمها عبارتند از:
- سیاه: برای نشان دادن فشار زیاد در سیستم استفاده میشود.
- قرمز: برای نشان دادن نقاط تامین فشار هوا به کار میآید.
- قرمز متناوب: برای نشان دادن شارژ فشار استفاده میشود.
- زرد: برای تشخیص جریان هوا مورد استفاده قرار میگیرد.
- آبی: برای نشان دادن نقاط تخلیه هوا به کار میرود.
- سبز: برای نشان دادن نقاط مربوط به مکش هوا استفاده میشود.
برای لولههای غیرفعال که در زمان فعالیت سیستم پنوماتیکی استفاده نمیشوند، هیچ رنگ خاصی استفاده نمیشود. این مقررات رنگی برای ایمنی و بهبود دید برای کارگران در محیط کار بسیار موثر است و کاربرد رنگ ها در ایمنی در این سیستم مقررات خاص خود را دارد.
راهنمای خرید برچسبهای ایمنی HSE
هنگام خرید برچسبهای ایمنی، باید به چند نکته مهم توجه کنید تا انتخاب درستی داشته باشید. برخی از نکات مهم برای خرید برچسبهای ایمنی HSEبه شرح زیر هستند:
کیفیت چاپ و نوع برچسب
در انتخاب برچسبهای ایمنی، حتماً به کیفیت چاپ و نوع برچسب توجه کنید. استفاده از برچسبهای بیکیفیت و تقلبی میتواند منجر به رنگپریدگی و خرابی شود، که این امر میتواند ظاهر فضای مورد نظر شما را زشت کند. بنابراین، اطمینان حاصل کنید که برچسبهایی انتخاب شده، از جنس و کیفیت مناسبی برخوردار باشند.
اندازه برچسب
اندازه برچسب نیز بسیار مهم است. باید اندازه برچسب شما نسبت به فضای مورد نظرتان مناسب باشد، به این معنی که نباید برچسب بیش از حد بزرگ یا کوچک باشد که باعث اشغال بیش از حد یا عدم آشکارسازی آن شود. بنابراین، قبل از خرید، ابعاد فضایی که برچسب در آن قرار خواهد گرفت را دقیقاً اندازهگیری کرده تا بتوانید برچسبی با اندازه مناسب برای آن انتخاب کنید.
سخن پایانی
همه صنایع و شرکتها باید کارکنان خود را در زمینه استفاده مناسب از رنگها و نحوه استفاده از آنها برای بهبود ایمنی و حفظ سلامتی آموزش دهند. این آموزشها به آنها کمک میکند تا براساس دستورالعملهای ایمنی مشخص، رنگهای مختلف را در کاربردهای متنوع و مناسب استفاده کنند. کاربرد رنگ ها در ایمنی بسیار قابل توجه است و آگاهی نسبت به آن الزامی خواهد بود.
سوالات متداول
توانایی دید رنگ ها چه تاثیری در ایمنی دارد؟
در بحث کاربرد رنگ ها در ایمنی، ابتدا به توانایی دید رنگها اشاره میشود. برخی رنگها به راحتی دیده میشوند، در حالی که برخی دیگر در فواصل زیاد قابل تشخیص نیستند.
هنگام خرید برچسبهای ایمنی به چه نکاتی باید توجه کرد؟
در انتخاب برچسبهای ایمنی، حتماً به کیفیت چاپ و نوع برچسب توجه کنید. همچنین اندازه برچسب نیز بسیار مهم است. باید اندازه برچسب شما نسبت به فضای مورد نظرتان مناسب باشد.
استاندارد OSHA و ANSI چیست؟
در زمینه تعیین استانداردهای رنگ در حوزه امنیت و در مورد کاربرد رنگ ها در ایمنی، دو سازمان OSHA و ANSI سازمانهای مهمی هستند که در این زمینه فعالیت میکنند. این دو سازمان، علاوه بر کشوری که در آن فعالیت میکنند، در سراسر جهان توصیهها و استانداردهای خود را برای تأمین ایمنی ارائه دادهاند.
بیشتر بخوانید:
عوامل زیان آور محیط کار و عوارض ناشی از آن
نقش طب کار در پیشگیری از بیماریهای شغلی
همه چیز درباره قانون 92 طب کار و معاینات دوره ای
