فهرست محتوا
چشم به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای ارتباطی فرد با محیط پیرامون خویش، نقش مهمی در ادراک و کارایی و حفظ ایمنی افراد در محیطهای شغلی ایفا میکند. به همین دلیل معاینه چشم یا سنجش بینایی معاینات طب کار یکی از ضروریترین بخشهای معاینات پیش از استخدام و معاینات دوره ای طب کار پس از حوادث منجر به آسیب چشم و سر است.این معاینات تحت عناوینی چون بینایی سنجی و یا اپتومتری معاینات طب کار شناخته میشود. از طریق معاینه چشم میتوان از ابتلا به بیماریهای چشمی ناشی از کار و بروز حوادث مرتبط با آن پیگشیری کرد.
اپتومتری معاینات طب کار چیست و شامل چه تستهایی است؟
عملکرد بینایی برای انواع کارها ضروی است. درجات مختلفی از اختلال بینایی وجود دارد، اگرچه برخی مشاغل میتوانند با حد پایینی از تیزبینی و حتی با کوریِ کامل انجام شوند (مانند پاسخ دادن به تلفن یا کار با صفحهکلیدهای خاص) اما انواع خاصی از کارها فقط زمانی قابل انجام هستند که عملکرد بینایی کاملاً طبیعی باشد.
داشتنِ تیزبینیِ طبیعی بیشترین اهمیت را در انتخاب فرد مناسب برای کار دارد، اما گستره میدانهای بینایی، دید دوچشمی و دید رنگ نیز میتوانند بر تصمیمگیری تأثیرگذار باشند. بنابراین معاینه چشم یا بینایی سنجی به عنوان یکی از آزمونهای اصلی در معاینات طب کار مطرح است و بسیاری از مشاغل استانداردهای مشخصی از نظر سنجش بینایی دارند.
اهمیت سنجش بینایی یا اپتومتری در معاینات طب کار برای کارفرما و کارگر چیست؟
۱-معاینات بدو استخدام و معاینات دورهای افراد از نظر کفایت بینایی باعث میشود افرادی که اختلال بینایی غیر قابلدرمان دارند در مشاغلی قرار بگیرند که متناسب با توانایی ایشان باشد.
۲- بهبود وضعیت بینایی باعث بهبود کارایی و تولید، کاهش حوادث و در نتیجه کاهش هزینهها و غیبت از کار میشود.
۳- ثبت جزییات بینایی کارگر در معاینات بدو استخدام، پایهای برای ارزیابی مشکلات پس از حوادث و یا بیماریهای شغلی میباشد که در مبحث پرداخت دیه و غرامت کاربرد فراوان دارد.
۴- نقائص بینایی با گذر زمان معمولا به سمت بدتر شدن میروند و معاینات دورهای و کشف این موارد همراه با برقراری تناسب بین فرد و کار باعث ارتقاء کارایی فرد و سیستم میشود.
انواع آزمونهای بینایی سنجی (اپتومتری) در معاینات طب کار
آزمونهای سنجش بینایی که معمولاً در معاینات شغلی طب کار کاربرد دارند شامل بررسی تیزبینی یا حدت بینایی، دید عمق، میدان بینایی و دید رنگ میباشد که در زیر شرح داده می شوند.
تیزبینی یا حدت بینایی
حدت بینایی اکثرا توسط چارتهای اسنلن (معمولا صفحه حرف E) اندازهگیری میشود که برای سنجش بینایی دور و نزدیک طراحی شدهاست و نتیجه بهصورت یک کسر ارائه میشود. حدت بینایی بهعنوان شاخص اولیه ارزیابی صحت بینایی فرد در نظر گرفته میشود اما باید به این نکته توجه داشت که حدت بینایی تنها دید مرکزی را ارزیابی میکند و سایر شرایطی که قسمتهای محیطی شبکیه را در گیر میکند نشان نمیدهد. بنابراین حدت بینایی تنها یکی از شاخصهای معاینه چشم بوده و نباید به سلامت کلی چشم و بینایی اطلاق شود.
دید عمق
سیستم بینایی میتواند با استفاده از نشانههای تکچشمی و دوچشمی، فاصله بین اشیا را تشخیص دهد. درک ابعاد یک جسم در دید دوچشمی نسبت به دید تکچشمی بیشتر است. محل قرارگیری هر چشم در جمجمه نسبت به چشم دیگر متفاوت است در نتیجه شبکیه در هر چشم تصویر متفاوتی (هر چند اندک) نسبت به چشم مقابل دریافت میکند و در نهایت وقتی این دو تصویر با هم در مغز ادغام میشوند درک فرد از عمق و ابعاد آن جسم افزایش پیدا میکند. درک عمق در مشاغلی ازقبیل کارکنان بازرسی، اپراتور ماشینها و تجهیزات متحرک اهمیت خاص خود را پیدا میکند. برای تست دید عمق نیز ابزارهای مختلفی وجود دارد که اساس کار تمام این تستها، تشخیص یک شکلِ برجسته در میان سایر اشکال است که با استفاده از عینک polarized-cross انجام میشود.
دید رنگ
یک فرد با دید رنگ طبیعی میتواند میلیونها رنگ متفاوت را تشخیص دهد، اما برای قضاوت مطلق تنها حدود ۳۰ رنگ را میتوان با اطمینان مشخص کرد. اختلالات افتراق رنگ یا به اصطلاح کوررنگی به دو صورت ارثی و اکتسابی است. موارد ارثی بیشتر اختلال در تشخیص رنگهای سبز و قرمز را دارند در حالیکه در موارد اکتسابی بیشتر طیف رنگی زرد و آبی تحت تاثیر قرار میگیرد. در این میان نوع مادرزادی شیوعِ بالاتری دارد (۸ %مردها و ۰٫۵ %زنها) و دوطرفه است، اما نوع اکتسابی در اثر مواجهه با موادی مانند حلالهای آلی (مانند استایرن و تولوئن) و جیوه و یا بیماریهای کوروئید، رتین یا عصب بینایی دیده میشود که ممکن است یک طرفه باشد. اگر هر سه رنگ وجود داشته باشد اما یکی غیرطبیعی باشد یا نسبت آنها متفاوت باشد، تریکروماتیسم ناهنجار (Anomalous trichromatism) است.
میدان بینایی
میدان بینایی چشم نرمال در حالت ثابت قادر به دیدن یک محـرک بینایی در منطقه ای به وسعت ۶۰ درجه از بالا، ۷۰ درجـه از پایین، ۹۵ درجـه سـمت تمپـورال و ۶۰ درجـه سـمت نازال است. کل میدان دید افقی تـا ۱۹۰ درجـه گسـترش دارد (۱۴۵ درجــه بینــایی تــکچشــمی و ۱۲۰ درجــه همپوشانی دوچشمی. برای داشتن میدان بیناییِ کامـل نیاز به دید دوچشمی وجود دارد که دید استریوسـکوپیک ایجاد میکند. اشخاصی که دید تکچشـمی دارنـد، هـم میدان بیناییِ کاهش یافته دارند و هم ایـنکـه همپوشـانیِ دوچشمی برای جبـران نقطـه کـور ندارنـد، در نتیجـه در میدان بیناییشان یک اسـکوتومای مطلـق وجـود دارد.
شایعترین علل محدودکننده میدان بینایی شامل کاتاراکت (آب مروارید)، گلوکوم (آب سیاه)، اختلالات شبکیه و سن هستند. شیوع کاهش میدان بینایی در سنین ۶۰-۱۶ سالگی در حدود ۳٫۵-۳ درصد بوده در حالیکه در سنین بالای ۶۵ سال به ۱۳ درصد میرسد. بیشتر بیمارانی که دچار اختلالات دید محیطی و میدان بینایی هستند دید مرکزی مناسب را حفظ میکنند.
این روزها برای بسیاری از حوزهها یکی از شرایط استخدامی سلامتی چشم است. پس معاینه چشم یا بینایی سنجی از مهمترین مراحلی است که سلامت چشم و بیماری را تشخیص میدهد. معاینه حضوری چشمها که با رعایت استانداردهایی صورت میگیرد برای اطمینان از سلامت بینایی افراد است. چه بسا اینکه با معاینات چشمی میتوان به برخی از بیماریهای جدی در افراد نیز پی برد. اکنون جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با معاینات بینایی سنجی با ما همراه شوید.
اهمیت نمره چشم در طب کار
اپتومتری نوعی آزمایش چشم است که طی مراحل مختلف به بررسی ساختارهای مربوط به چشم میپردازند. در واقع معاینات بیناییسنجی برای بررسی اختلالات بینایی و در نتیجه تجویز عینک یا عدسی مناسب با نمره چشم است. در این آزمایش تمامی نارساییهای بینایی افراد به درستی تشخیص داده میشود.
چه بسا اینکه نارساییهای دید و چشمی نیز مورد درمان خواهد شد. با اندازهگیری میدان بینایی، رنگ و بعد برخی از مشکلات چشمی را تشخیص میدهند. حال اهمیت سنجش بینایی در طب کار بسیار زیاد است. به گونهای که امروزه در مرحله استخدام بسیاری از مراکز باید به معاینات بینایی سنجی پرداخت.
اهمیت نمره چشم در طب کار در این است تا شما بتوانید بر اساس استانداردهای مشخصی شغل مناسب خود را انتخاب کنید. قطعاً عملکرد بینایی در بسیاری از مشاغل ضروری است. چه بسا اینکه در برخی از مشاغل نیز باید تیز بینی بالایی داشت تا هیچ مشکلی به وجود نیاید. هر چقدر وضعیت بینایی افراد بهتر باشد، قطعاً عملکرد آنها در شغل مربوطه نیز بهتر خواهد شد.
ارزش معاینات بینایی سنجی در طب کار
چشمها به عنوان مهمترین عضوی محسوب میشوند که با کمک آنها برخی از فعالیتهای روزمره انجام میشود. اگرچه ما از چشمها برای انجام فعالیتهای روزمره استفاده نمیکنیم اما از طریق دید و درک، دیگر اعضای بدن این فعالیتها را انجام میدهند. پس برای کار کردن یا استخدام در محیطهای اداری، تجاری، صنعتی و غیره داشتن بینایی مناسب الزامی است.
از این رو قبل از استخدام در برخی از مراکز باید به انجام آزمایشهای اپتومتری در طب کار پرداخت. در طب کار معاینات بینایی سنجی اهمیت بسیار زیادی دارد. چرا که چشم به عنوان یکی از مهمترین اعضای بدن نقش مهمی در درک و آگاهی محیط پیرامون خود خواهد داشت.
حال اپتومتری به بررسی ساختار مربوط به چشمها و مشکلات آن میپردازند. طی این مرحله تمامی اختلالات بینایی یک فرد را سی میکند. در نتیجه تعیین میشود که این شخص از نظر بینایی میتواند در این حیطه کاری فعالیت داشته باشد. معمولا این آزمایشات به بررسی حدت بینایی، دید رنگی، میدان بینایی و درک عمق میپردازند. پس از انجام آزمایش نیز درصد تاری دید، تنبلی چشم، مشکلات عصبی، آسیبهای وارده به چشم، انحرافات مختلف چشمی و غیره به راحتی تعیین میشود.
ارزش و اهمیت این معاینات بینایی نیز به کاهش حوادث در هنگام کار است. چرا که وضعیت بینایی رابطه مستقیمی با انجام بسیاری از فعالیتهای روزمره به ویژه شغل افراد دارد. چه بسا اینکه این معاینات به صورت دقیق ثبت میشود. در نتیجه پس از وقوع حوادث یا بیماریهای شغلی به این مسئله توجه میکنند. حال در رابطه با پرداخت دیه و غرامت این مسئله برای کارفرمایان اهمیت بسیار زیادی دارد.
از طریق این آزمایش نیز شما میتوانید در مشاغلی مشغول به کار شوید که توانایی انجام کارهای آن حوزه را داشته باشید. چه بسا اینکه به مرور زمان از بدتر شدن این وضعیت بینایی وخیم حال جلوگیری میکنید.
مراحل معاینه اپتومتری چشم
مراحل اپتوومتری شامل ۱۰ مرحله مهم است که باید برای بررسی سلامت چشم تک تک آنها را پشت سر گذاشت.
بررسی حرکت ماهیچه چشم
اولین و مهمترین مرحله در معاینات چشم تست حرکت ماهیچههای چشمها خواهد بود. طی این مرحله پزشک به بررسی همترازی چشمها میپردازد.
بررسی کاور یا پوشش
در این مرحله به بررسی هماهنگی چشمها برای یک هدف میپردازند. در واقع در تست کاور، انحرافات چشم یا استرابیسم مورد بررسی قرار میگیرد.
بررسی واکنش مردمک چشم
مرحله سوم که یکی از مهمترین مراحل اپتوومتری شناخته میشود شامل معاینه مردمک ها است. در این مرحله به واکنش مردمک چشم میپردازند. در واقع واکنش مردمک چشم به نور و اشیا نزدیک به فرد اهمیت بسیار زیادی دارد.
بررسی حدت بینایی
در گام تست حدت بینایی باید یک نمودار چشمی را بخوانید. حال این حروف را مرتباً کوچک و بزرگ میکنند تا تست بینایی شما از این طریق بررسی شود.
بررسی نمره چشم
یکی از حساسترین مراحل معاینه اپتوومتری چشم تعیین نمره چشمها است. برای تجویز عینک یا لنز این مرحله اهمیت بسیار زیادی دارد.
اسلیت لمپ
در مراحل معاینات بینایی سنجی از تجهیزات مختلفی نظیر دستگاه بیومیکروسکوپ استفاده میکنند. توسط این دستگاه جلوی دید شما بزرگ و روشن میشود. حال توسط همین دستگاه قرنیه، عمبیه، عدسی و پشت چشمها مورد بررسی قرار میگیرد. هدف پزشک از این معاینه بررسی مشکلات یا بیماریهای چشمی است.
بررسی شبکیه
دستگاه آفتالموسکوپ یکی از پیشرفتهترین تجهیزاتی است که برای معاینه اپتوومتری کاربرد دارد. حال برای این کار گاهی پزشک مردمک چشم را گشاد میکند. از این دستگاه برای بررسی پشت چشم، شبکیه، رگ خونی، زجاجیه و سر عصب بینایی استفاده میشود.
گلوکوم
یکی از مراحل مهم دیگر برای سنجش بینایی آزمایش گلوکم است. بر اساس این آزمایش تعیین میشود که فشار مایع داخل چشمها در چه محدودهای قرار دارند. این آزمایش را میتوان به چند روش مختلف انجام داد. یکی از بهترین و بی دردسرترین روشها استفاده از دستگاه تونومتر است. از این دستگاه به منظور اندازهگیری فشار چشم استفاده میکنند.
بررسی ضخامت قرنیه
در نهمین مرحله از این آزمایش باید به بررسی ضخامت قرنیه پرداخت. حال طی این مرحله از اولتراسوند برای اندازهگیری این ضخامت استفاده میکنند. در واقع طی این گام باید درصد ضخامت یا نازک بودن قرنیه مورد بررسی قرار میگیرد. چرا که برای لیزیک چشمها این روش درمانی اهمیت زیادی دارد.
بررسی میدان بینایی
در تست میدان بینایی پزشک میتواند لبههای میدان بینایی شما را به راحتی بررسی کند. در واقع این روش برای تشخیص برخی از بیماریهای چشم استفاده میشود. این میدان بینایی نیز قسمتی است که بدون حرکت دادن چشم مقابل خود را میتوانید به راحتی مشاهده کنید.
نتیجهگیری:
بر اساس مطالب ذکر شده، ارزیابی توانایی بینایی افراد به عنوان قسمتی از معاینه کامل چشم و یا استفاده از متدهای غربالگری در کلیه مشاغل توصیه میشود و اولین قدم در این راه تعیین استانداردهای بینایی برای هر شغل میباشد. بدین منظور باید هر مهارت مورد ارزیابی و آنالیز دقیق قرار بگیرد.
افرادی که با تاری دید، سردرد، خستگی چشم، سوزش، دو بینی یا ریزش اشک مواجه هستند بدون شک جهت بررسی دید باید به پزشک مراجعه کنند. بدون شک سنجش بینایی یکی از مهمترین اقداماتی است که از طریق آن میتوان به مشکلات چشمی پی برد.
چه بسا اینکه برای کودکان اپتوومتری باید به صورت دورهای انجام شود. حال این معاینه شامل ۱۰ مرحله مختلف است که هر یک اهمیت بسیار بالایی دارند. از طریق این معاینه میتوان از سلامت چشمها اطمینان داشت. چه بسا اینکه طی این بررسی به تنبلی چشم یا دیگر بیماریهای چشمی پی میبرید.
داشتن تخصص در این حوزه یکی از مشخصات و ویژگیهای مهم مراکز بینایی سنجی است. شما کاربران عزیز میتوانید از طریق مشاوره با کارشناسان مجموعه پرانا طب اطلاعات مفید و کاملی کسب کنید.
