فهرست محتوا
سپری کردن زمانی بیرون از خانه چه برای کار باشد یا تفریح لذت‌بخش است؛ به‌خصوص در هوای آفتابی و صاف. اما هوای گرم تابستان می‌تواند دمای بدن را بالا ببرد و کار یا بازی در گرما خطرناک است. پیشگیری از گرمازدگی در تابستان از جمله اقدامات مهمی به شمار می‌رود که باید در هوای گرم این فصل حتماً انجام داد.
اگر وضعیت بدن در تابستان به سطح گرمازدگی برسد، یک مشکل جدی رخ داده و نیاز به مراقبت فوری پزشکی است؛ زیرا یک وضعیت تهدیدکننده زندگی محسوب می‌شود. اگر مجبور به کار یا فعالیت در هوای گرم تابستان و در فضای بیرون هستید، توجه به نکاتی که در این مطلب از پراناطب گفته شده به شما در جلوگیری از گرمازدگی کمک زیادی خواهد کرد.
گرمازدگی چیست؟
پیش از پرداختن به راههای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان، بد نیست بدانید که این عارضه یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است و این اتفاق زمانی اتفاق می‌افتد که دمای بدن شما به بالای 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتی‌گراد) برسد که معمولاً نتیجه فعالیت بیش از حد در شرایط هوایی گرم و مرطوب است. اگر گرمازدگی به موقع درمان نشود، منجر به نارسایی اندام، کما یا مرگ خواهد شد. گرمازدگی که آفتاب‌زدگی نیز نامیده می‌شود، شدیدترین شکل هیپرترمی یا بیماری مرتبط با گرما است. در کل دو نوع گرمازدگی وجود دارد:
- گرمازدگی ناشی از فعالیت: این نوع گرمازدگی معمولاً نتیجه کار بیش از حد در شرایط گرم و مرطوب است و می‌تواند در عرض چند ساعت ایجاد شود.
- گرمازدگی بدون فشار: گرمازدگی کلاسیک نیز نامیده می‌شود، این نوع می‌تواند به دلیل سن یا بیماری زمینه‌ای رخ دهد و طی چند روز ایجاد خواهد شد.
چه کسانی دچار گرمازدگی می‌شوند؟
برای آنکه راههای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان و درمان آن را بدانید، پیش از هر چیزی باید به این نکته توجه کرد که هر کسی ممکن است دچار گرمازدگی شود؛ اما نوزادان و افراد مسن در معرض خطر بالایی هستند؛ زیرا بدن آن‌ها ممکن است قادر به تنظیم موثر دما نباشد. ورزشکاران، سربازان و افراد دارای مشاغلی که نیاز به کار فیزیکی در محیط‌های گرم دارند نیز مستعد گرمازدگی هستند. عوامل دیگری که خطر گرمازدگی را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- نوشیدن الکل
- کم‌آبی بدن
- مصرف داروهایی که بر توانایی بدن شما برای تنظیم دما تأثیر می‌گذارند، مانند دیورتیک‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای قلب و فشارخون
- داشتن بیماری‌های خاصی که بر توانایی شما برای تعریق تأثیر می‌گذارد، مانند فیبروز کیستیک
- داشتن برخی شرایط پزشکی، مانند اختلال خواب یا مشکلات قلبی، ریوی، کلیوی، کبدی، تیروئید یا عروق خونی. پوشیدن لباس‌های سنگین یا تنگ، مانند وسایل محافظ
- داشتن تب بالا
- چاقی
- سابقه گرمازدگی در گذشته
- شرایط بدنی ضعیف
چه چیزی باعث گرمازدگی می‌شود؟
پیشگیری از گرمازدگی در تابستان و درمان آن زمانی موثر است که بدانید این اتفاق چه زمانی رخ می‌دهد. در واقع وقتی که بدن شما نتواند خود را خنک کند، فرد گرمازده خواهد شد. هیپوتالاموس (بخشی از مغز که بسیاری از عملکردهای بدن را کنترل می‌کند) دمای مرکزی بدن را تنظیم خواهد کرد. هیپوتالاموس معمولاً دمای بدن شما را در حدود 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتی‌گراد) تنظیم می‌کند؛ اما اگر بدن شما گرمای بیشتری را نسبت به آنچه که آزاد می‌کند دریافت کند، دمای داخلی از این نقطه تعیین‌شده بالاتر می‌رود و گرمازده خواهید شد.
علائم و نشانه‌های گرمازدگی چیست؟
بسیار مهم است که برای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان و درمان آن علائم این وضعیت خطرناک را هم بشناسید. گرمازدگی یک اورژانس پزشکی است و اگر شما یا شخص دیگری هر یک از علائم یا نشانه‌های زیر را داشت، فوراً با اورژانس تماس بگیرد:
- آنهیدروزیس (پوست خشکی که عرق نمی‌کند)
- آتاکسی (مشکلات حرکتی و هماهنگی)
- مشکل در تعادل
- هذیان‌گویی، گیجی یا سرگردانی
- سرگیجه
- تعریق بیش از حد که پس از توقف ورزش یا کار ادامه می‌یابد (در گرمازدگی ناشی از فعالیت شایع‌تر است)
- پوست داغ، برافروخته یا پوست بسیار رنگ‌پریده
- فشارخون پایین یا بالا
- ترق ریه (صدای حباب یا غرغر در ریه‌ها)
- تهوع و استفراغ
- الیگوری (برون‌دهی ادرار کم)
- تنفس سریع
- تاکی کاردی (ضربان قلب سریع)
- تشنج
- سنکوپ (غش کردن) یا از دست دادن هوشیاری
- ضعف
گرمازدگی چگونه درمان می‌شود؟
در صورت بروز این عارضه اقدام برای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان اثر ندارد و فرد نیاز به درمان فوری پزشکی خواهد داشت. اگر منتظر آمدن آمبولانس هستید، سعی کنید تا حد امکان فرد را خنک کرده و اقدامات اولیه زیر را حتماً انجام دهید:
- استفاده از کمپرس یخ روی گردن، کشاله ران و زیر بغل
- تشویق فرد به نوشیدن مایعات کمی نمکی مانند آب‌شور
- قرار دادن فرد در محیطی خنک، سایه و دارای تهویه مناسب به صورت دراز کشیده
- در صورت امکان، غوطه‌ور کردن فرد در آب خنک
- اسپری آب خنک و دمیدن هوای خنک به سراسر بدن فرد
- نظارت دقیق بر تنفس و رفع هرگونه انسداد راه هوایی
- منع استفاده از دارو از جمله آسپرین و استامینوفن
- بیرون آوردن لباس تنگ یا سنگین
در صورتی که اقدامات لازم برای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان صورت نگیرد و فرد گرمازده شود، بعد از انتقال فرد گرمازده به بیمارستان، از روش‌های زیر برای درمان و بازگشت به حالت عادی استفاده خواهد شد:
- تزریق مایعات داخل وریدی
- استفاده از پتوی خنک‌کننده
- حمام یخ
- تجویز دارو برای جلوگیری از تشنج
- استفاده از اکسیژن مکمل
- استفاده از کاتترها (لوله‌های نازک و انعطاف‌پذیر) برای پر کردن حفره‌های بدن با آب سرد
راههای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان چیست؟
برخی آسیب‌های گرمازدگی به بدن ممکن است جبران‌ناپذیر و خطرناک باشد. برای جلوگیری از گرمازدگی و عواقب آن در هوای گرم این اقدامات را انجام دهید:
-
در انتخاب لباس دقت کنید
تا حد ممکن در فصل تابستان و ساعات اوج گرما بیرون نباشید. در صورتی که کار یا فعالیت شما بیرون از خانه است، حتماً لباس‌های گشاد و سبک بپوشید. پوشیدن لباس‌های اضافی یا لباس‌های تنگ و سنگین به بدن شما اجازه خنک شدن مناسب نمی‌دهد.
-
در برابر آفتاب‌سوختگی از خود محافظت کنید
آفتاب‌سوختگی بر توانایی بدن شما برای خنک کردن تأثیر می‌گذارد، بنابراین برای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان با یک کلاه لبه پهن و عینک آفتابی از خود محافظت کنید. همچنین استفاده از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با فاکتورهای محافظت در برابر آفتاب را فراموش نکنید.
-
هرگز کسی را در ماشین پارک شده رها نکنید
رها شدن در ماشین پارک شده یک علت شایع مرگ‌و‌میر ناشی از گرمازدگی در کودکان است. وقتی ماشین خود را زیر آفتاب پارک می‌کنید، دمای ماشین می‌تواند در عرض 10 دقیقه 20 درجه فارنهایت افزایش یابد. رها کردن شخص یا حیوان خانگی در ماشین پارک شده در هوای گرم غیرایمن است؛ حتی اگر ماشین در سایه باشد.
-
در مورد مصرف برخی داروهای خاص حساس با پزشک مشورت کنید
مصرف برخی داروها توانایی تعریق یا حفظ دمای متوسط بدن شما را با مشکل مواجه خواهند کرد. برای همین یکی دیگر از اقدامات برای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان این است که در مورد مصرف برخی داروهای خاص حساس با پزشک مشورت کنید.
-
هیدراته بمانید
به مقدار زیاد مایعات بنوشید و همیشه یک بطری آب در دسترس خود داشته باشید. فراموش نکنید که هیدراته ماندن به بدن شما کمک می‌کند تا عرق کند. عرق کردن هم یک مکانیزم عالی برای این است که دمای متوسط بدن حفظ شود.
-
امکان فعالیت در ساعات خنک‌تر را فراهم کنید
اگر نمی‌توانید در هوای گرم از فعالیت‌های شدید اجتناب کنید، مایعات بنوشید و به طور مکرر در یک مکان خنک استراحت کنید. سعی کنید برای ورزش یا کار بخش‌های خنک‌تر روز، مانند صبح زود یا عصر را انتخاب کنید که یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از گرمازدگی در تابستان است.
-
اگر در معرض خطر هستید، بیشتر مراقب باشید
اگر دارو مصرف می‌کنید یا شرایطی دارید که خطر ابتلا به گرمازدگی را در شما افزایش می‌دهد، از قرار گرفتن در معرض گرما اجتناب کنید و در صورت مشاهده علائم گرمازدگی سریع اقدامات اولیه چون خنک کردن بدن و نوشیدن مایعات را انجام دهید.
عوارض بالقوه گرمازدگی چیست؟
اگر اقدامات لازم برای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان انجام نشود، فرد مبتلابه گرمازدگی خواهد شد که در صورت عدم رسیدگی به موقع شوک یا کما را در پی دارد. همچنین بالا رفتن دمای بدن در پی گرمازدگی می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS)
- تورم مغز
- نارسایی کلیه
- نارسایی کبد
- اختلال متابولیک
- آسیب عصبی
- کاهش جریان خون به قلب و سایر مشکلات گردش خون
ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی معمولاً گرمازدگی را در بخش اورژانس تشخیص می‌دهند. آن‌ها علائم شما را بررسی می‌کنند، یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهند و دمای بدن شما را اندازه می‌گیرند. همچنین ممکن است آزمایش خون یا آزمایش ادرار را درخواست کنند. آزمایشات اضافی ممکن است شامل عکس‌برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه یا الکتروکاردیوگرام (EKG) برای جلوگیری از بروز عوارض جدی باشد.
سخن پایانی
گرمازدگی یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است و زمانی رخ می‌دهد که دمای بدن شما بیش از حد بالا می‌رود. این عارضه معمولاً نتیجه فعالیت بیش از حد در هوای گرم و مرطوب است. علائم ممکن است شامل گیجی، تشنج یا از دست دادن هوشیاری و … باشد. اقدامات لازم برای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان چون نوشیدن مایعات، پوشیدن لباس مناسب و … از بروز چنین عارضه‌ای و صدمات آن به بدن تا حد زیادی جلوگیری خواهد کرد. اگر کسی را دیدید که دچار گرمازدگی شده است، سعی کنید دمای بدن فرد را در اسرع وقت کاهش دهید.
سوالات متداول
- گرمازدگی چیست؟
یک وضعیت تهدیدکننده است و زمانی اتفاق می‌افتد که دمای بدن شما به بالای 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتی‌گراد) برسد. معمولاً نتیجه فعالیت بیش از حد در شرایط هوایی گرم و مرطوب است.
- عوارض گرمازدگی کدام است؟
اگر گرمازدگی به موقع درمان نشود می‌تواند منجر به نارسایی اندام، اختلال متابولیک، آسیب عصبی، کاهش جریان خون و سایر مشکلات مربوط به آن، کما یا مرگ شود.
- راههای پیشگیری از گرمازدگی در تابستان چیست؟
دقت در انتخاب لباس، محافظت از خود در برابر آفتاب‌سوختگی، هیدراته ماندن، فعالیت در ساعات خنک‌تر مهم‌ترین راههای پیشگیری از بروز آن است.
بیشتر بخوانید:
