فهرست محتوا
آپنه خواب یک بیماری شایع است که در آن تنفس شما چندین بار در هنگام خواب متوقف شده و دوباره شروع می‌شود که می‌تواند از دریافت اکسیژن کافی به بدن شما جلوگیری کند. اگر کسی به شما بگوید که در طول خواب خروپف می‌کنید یا نفس نفس می‌زنید، یا اگر علائم دیگری مانند خواب آلودگی بیش از حد در روز را تجربه کردید، نیاز است جهت تشخیص و درمان آپنه به پزشک مراجعه کنید. چرا که اهمیت خواب مناسب و کافی بر سلامتی غیر قابل انکار است. این اختلال خواب می‌تواند نقش مهمی در بروز حوادث شغلی و کاهش بهره‌وری در کار داشته باشد. به همین دلیل نشانه‌های آپنه از جمله مواردی است که در معاینات طب کار بدو استخدام و دوره ای بررسی شده و در صورت تشخیص جهت پیگیری و درمان به پزشک متخصص ارجاع داده می‌شود. در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است.
انواع آپنه
آپنه انسدادی
آپنه انسدادی زمانی اتفاق می‌افتد که راه هوایی فوقانی شما بارها در حین خواب مسدود می‌شود و جریان هوا را کاهش می‌دهد یا به طور کامل متوقف می‌کند. این شایع‌ترین نوع آپنه خواب است. هر چیزی که می‌تواند راه هوایی شما را باریک کند، مثل چاقی، لوزه‌های بزرگ یا تغییرات در سطح هورمون‌ها، می‌تواند خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را افزایش دهد.
آپنه مرکزی
آپنه مرکزی زمانی اتفاق می‌افتد که مغز سیگنال‌های لازم برای تنفس را ارسال نمی‌کند. مشکلات سلامتی که بر نحوه کنترل مغز بر راه هوایی و ماهیچه‌های قفسه سینه تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث آپنه مرکزی خواب شود.
علائم و درمان آپنه
اطرافیانتان ممکن است به شما در مورد برخی از علائم آپنه خواب هشدار دهند، به عنوان مثال:
- تنفسی که در هنگام خواب شروع و متوقف می شود
- خروپف مکرر با صدای بلند
- نفس نفس زدن در هنگام خواب
همچنین ممکن است خودتان متوجه علائم زیر شوید:
- خواب‌آلودگی و خستگی در طول روز، که می‌تواند منجر به مشکلات یادگیری، تمرکز و عکس‌العمل شود
- خشکی دهان یا سردرد
- اختلال عملکرد جنسی یا کاهش میل جنسی
- بیدار شدن اغلب در طول شب برای ادرار کردن
کودکانی که آپنه خواب دارند ممکن است بیش‌فعال باشند و ممکن است شب ادراری، تشدید آسم و مشکل در توجه در مدرسه را تجربه کنند.
تشخیص و درمان آپنه خواب
اگر هر کدام از این علائم آپنه مرکزی خواب را داشته باشید یا یک عضو خانواده شما متوجه شود که در حین خواب دچار وقفه می‌شوید، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر پزشک شما مشکوک به آپنه مرکزی خواب باشد احتمال دارد که معاینه فیزیکی انجام دهد، سابقه مصرف دارو را از شما بپرسد، یا شرح حالی از خواب شما بگیرد. گام بعدی احتمالا تست خواب یک شبه به نام پلی‌سومنوگرافی خواهد بود. این تست در آزمایشگاه خواب تحت نظارت مستقیم یک تکنسین آموزش دیده انجام می‌شود. در طول آزمایش، هر کدام از عملکرد‌های بدن که در زیر بیان شده ممکن است ارزیابی شود:
- فعالیت الکتریکی مغز
- حرکات چشم
- فعالیت عضلانی
- ضربان قلب
- الگوهای تنفس
- جریان هوا
- سطح اکسیژن خون
پس از اتمام مطالعه، پزشک تعداد دفعاتی را که تنفس در طول خواب دچار اختلال است، تعریف می‌کند و سپس شدت آپنه خواب را تعیین می‌کند.
چه چیزی باعث آپنه می شود؟
آپنه مرکزی به دلیل مشکلاتی در نحوه کنترل تنفس توسط مغز هنگام خواب ایجاد می‌شود. آپنه انسدادی خواب ناشی از شرایطی است که جریان هوا را در طول خواب از طریق مجاری هوایی فوقانی شما مسدود می‌کند. به عنوان مثال، زبان شما ممکن است به عقب بیفتد و راه هوایی شما را مسدود کند. سن، سابقه خانوادگی، عادات سبک زندگی، سایر شرایط پزشکی و برخی از ویژگی‌های بدن شما و حتی نحوه خوابیدن می‌توانند خطر آپنه خواب را افزایش دهند. تغییرات سبک زندگی سالم می‌تواند به کاهش خطر کمک کند.
عوراض آپنه خواب
آپنه خواب یک بیماری جدی است و عوارض آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
خستگی روزانه
بیداری‌های مکرر مرتبط با آپنه خواب، روند خواب طبیعی را غیرممکن می‌کند و باعث خواب‌آلودگی شدید در روز، خستگی و تحریکپذیری می‌شود. ممکن است در تمرکز مشکل داشته باشید و خود را به هنگام کار، تماشای تلویزیون یا حتی رانندگی در حالت خواب بیابید. به‌همین‌دلیل، افراد مبتلا به آپنه خواب در معرض خطر تصادفات با وسایل نقلیه هستند. همچنین ممکن است احساس زودرنجی، بدخلقی یا افسردگی داشته باشید. کودکان و نوجوانان مبتلا به آپنه خواب ممکن است در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند یا دارای مشکلات رفتاری شوند.
فشار خون بالا یا مشکلات قلبی
افت ناگهانی سطح اکسیژن خون که در هنگام آپنه خواب رخ می‌دهد فشار خون را افزایش داده و سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار می‌دهد. آپنه انسدادی خواب همچنین ممکن است خطر حمله قلبی مکرر، سکته مغزی و ضربان‌های غیر طبیعی قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد.
اگر به بیماری قلبی مبتلا هستید، چندین بار آپنه خواب و بروز افت سطح اکسیژن خون می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی در اثر ضربان نامنظم قلب شود.
دیابت نوع ۲
داشتن آپنه خواب خطر ابتلا به شرایط مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.
سندرم متابولیک
این اختلال که شامل فشار خون بالا، سطح غیر طبیعی کلسترول، قند خون بالا و افزایش دور کمر است، با خطر بالاتر بیماری قلبی در ارتباط است.
عوارض ناشی از داروها و جراحی
آپنه انسدادی خواب همچنین میزان نگرانی نسبت به برخی از داروها و بیهوشی عمومی را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است بعد از جراحی دچار عوارض شوند زیرا مستعد مشکلات تنفسی به‌خصوص در حالت آرام و خوابیده به پشت هستند. پس قبل از جراحی، در مورد آپنه خواب و نحوه درمان آن به پزشک خود بگویید.
مشکلات کبدی
در افراد مبتلا به آپنه خواب به احتمال زیاد نتایج غیر طبیعی در آزمایشات عملکرد کبدی مشاهده می‌شود و کبد آنها علائم بیماری کبد چرب غیرالکلی را نشان می‌دهد.
خروپف
خروپف های بلند شما می‌تواند هرکسی را که در نزدیکی شما می‌خوابد از استراحت خوب باز دارد. بنابراین غیر معمول نیست که شریک زندگی شما مجبور است به اتاق دیگری یا حتی به طبقه دیگر خانه برود تا بتواند بخوابد.
آیا امکان پیشگیری از اختلال آپنه خواب وجود دارد؟
در مواردی‌که اختلال آپنه خواب ناشی از اضافه وزن، مصرف دخانیات و مواد مخدر، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و دیگر شرایط پزشکی باشد، مطمئنا قابل پیشگیری است. زیرا با پیشگیری از ابتلا به این بیماریها به واسطه داشتن سبک زندگی سالم و فعالیت بدنی منظم، خبری از اختلال خواب و مشکلات تنفسی در خواب نخواهد بود.
اما در مورد آپنه خواب ارثی راه حلی وجود ندارد و هر آن ممکن است این مشکل بروز کند. بهتر است برای تاخیر آن با پزشک متخصص صحبت کنید.
درمان آپنه
برای تشخیص آپنه خواب، ممکن است پزشک از شما بخواهد تست خواب انجام دهید. دستگاه‌های تنفسی مانند دستگاه‌های فشار هوای مثبت مداوم (CPAP) و تغییر سبک زندگی، درمان‌های رایج آپنه خواب هستند. اگر این درمان‌ها جواب نداد، ممکن است برای اصلاح مشکلی که باعث آپنه خواب شما شده است، جراحی توصیه شود. هدف از درمان تنگی نفس در خواب یا درمان تنگی نفس عصبی، عادی‌سازی تنفس در هنگام خواب و رفع هرگونه مشکل اساسی سلامتی است. گزینههای درمانی معمولا به علت و شدت علائم بستگی دارند که در ادامه به جزئیات آنها اشاره خواهیم کرد.
تغییر در سبک زندگی
اصلاح سبک زندگی برای عادی‌سازی تنفس و رفع وقفه تنفسی در بیداری ضروری است و به عنوان اولین گام اساسی در درمان فلج خواب محسوب می‌شود. مواردی مانند:
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامت قلب
- ایجاد عادات خواب سالم
- حدود کردن مصرف الکل
- ترک سیگار
- مدیریت وزن
- خوابیدن به پهلوها
درمان با فشار هوایی مثبت مداوم (CPAP)
این مورد روش اصلی درمان آپنه خواب است که با تأمین آرام جریان مداوم فشار مثبت هوا از طریق ماسک، راه هوایی شما را باز نگه می‌دارد. برخی از افراد در استفاده از CPAP مشکل دارند و مجبورند روند درمان را متوقف کنند. با این‌حال، معمولا کمی تغییر تنظیمات دستگاه می‌تواند باعث رفع این مشکل شود. افزودن رطوبت به هوا هنگام عبور از ماسک می‌تواند علائم خشکی بینی را تسکین دهد.
استفاده از دستگاه تغییر موقعیت فک پایین (MRD)
این یک وسیله دهانی ساخته شده به صورت سفارشی است که برای افراد با آپنه خواب انسدادی خفیف یا متوسط مناسب است. دهان در هنگام خواب فک را در حالت جلو نگه می‌دارد تا فضای پشت زبان را گسترش دهد. این وسیله کمک می‌کند تا راه هوایی فوقانی باز بماند و از آپنه و خروپف جلوگیری می‌کند. عوارض جانبی آن ممکن است شامل درد فک یا دندان و تشدید احتمالی بیماری مفصل گیجگاهی فکی باشد.
روش های جراحی
روشهای مختلف جراحی می‌توانند راه تنفسی را در افراد مبتلا به آپنه خواب باز کنند. با جراحی می‌توان بافت انسدادی را کوچک کرد یا بافت اضافی یا لوزه‌های بزرگ را برداشت. بسته به نوع جراحی، ممکن است در مطب پزشک یا بیمارستان انجام شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
خروپف بلند در شب ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل بالقوه جدی باشد اما همه کسانیکه دچار آپنه خواب هستند خروپف نمی‌کنند. در صورت مشاهده علائم آپنه با پزشک خود مشورت کنید. از پزشک خود در مورد هرگونه مشکل خواب که باعث خستگی، خواب‌آلودگی و تحریکپذیری شما می‌شود سوال کنید. زیرا بین این اختلال خواب و مسائل مختلف سلامتی مانند مشکل در تمرکز، افسردگی، حمله قلبی و سکته ارتباط وجود دارد. همچنین ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد. از طرفی این مسئله می‌تواند در فعالیت‌های شغلی شما تاثیر بگذارد. معاینات طب کار به شما کمک می‌کند تا از احتمال وجود این اختلال مطلع شده تا از مشکلات سلامت شغلی ناشی از آن پیشگیری شود. جهت اطلاع از نحوه انجام این معاینات توسط طب کار پرانا با ما تماس بگیرید.
طب کار پرانا را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید.
