فهرست محتوا
آزمایشات طب کار، مجموعه‌ای از فرآیندها و معاینات پزشکی است که برای ارزیابی و حفظ سلامت کارکنان و کارگران در محیط کار انجام می‌شود. این آزمایشات شامل بررسی عوارض حاد و مزمن ناشی از انجام وظایف کاری، بررسی تأثیر عوامل محیطی مختلف بر سلامتی و ارزیابی توانایی‌های فیزیکی و روانی فرد در انجام وظایف مختلف است. در مورد نحوه انجام این آزمایش‌ها سوالات مختلفی وجود دارد، مثلاً اینکه آیا برای آزمایش طب کار باید ناشتا باشیم؟ در این مطلب قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم.
معمولاً مراکز استخدامی و کارفرمایان از کارمندان درخواست می‌کنند تا مراحل آزمایشات طب کار را برای افراد جدید استخدام شده یا کارکنان قبلی انجام دهند. هدف اصلی این آزمایشات، پیشگیری از بروز بیماری‌های مرتبط با شغل، کنترل عوارض حاد و مزمن و ارائه راهکارهای درمانی مناسب به افراد است.
هدف از آزمایش طب کار چیست؟
قبل از اینکه به سوال برای آزمایش طب کار باید ناشتا باشیم یا نه پاسخ دهیم، ابتدا باید بدانید که هدف از آزمایش طب کار چیست؟ آزمایش طب کار یک فرآیند ارزیابی منحصر‌به‌فرد است که به منظور ارزیابی جنبه‌های مختلف مرتبط با سلامت و ایمنی کارکنان در محیط کار انجام می‌شود. این آزمایش شامل موارد زیر است:
- تعیین وضعیت کلی سلامت کارکنان
- ارزیابی توانایی کارکنان برای انجام وظایف شغلی به طور موثر
- شناسایی خطرات بالقوه در محیط کار
- شناخت پیامدهای وجود کارکنان ناسالم در محیط کار
هدف اصلی انجام این آزمایشات، افزایش آگاهی کارکنان و شرکت در مورد نگرانی‌های ایمنی و بهداشتی است که می‌تواند بر عملکرد کارکنان تأثیر بگذارد. علاوه بر این، تأکید بر اهمیت اجرای استانداردهای بهداشت و ایمنی به صورت جهانی نیز یکی از محورهای اصلی این آزمایشات است.
برخی از این معاینات و آزمایش‌ها ممکن است به طور سالانه یا در فواصل زمانی مشخص تکرار شوند. این فرآیند کمک می‌کند تا سلامت و امنیت کارکنان مورد بررسی قرار گیرد و در نتیجه عملکرد و بهره‌وری در محیط کار بهبود یابد.
آیا برای آزمایش خون در طب کار باید ناشتا بود؟
سوال بسیاری از کارمندان در مورد انجام آزمایشهای طب کار این است که آیا برای آزمایش طب کار باید ناشتا باشیم؟
در پاسخ باید گفت برای بررسی همه شاخص‌های خون در آزمایش طب کار، نیازی به ناشتا بودن نیست؛ اما برای بررسی برخی از شاخص‌ها باید ناشتا باشید. این شاخص‌ها شامل آزمایش بررسی سطح قند خون، آزمایش بررسی میزان کلسترول خون و آزمایش بررسی میزان تری گلیسیرید است. برای انجام این آزمایش‌ها، بهتر است ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید.
علت ناشتا بودن در آزمایشات طب کار
دلیل اصلی ناشتا بودن برای انجام برخی آزمایشهای طب کار، اطمینان از دقت و صحت نتایج آزمایشات است. در چنین آزمایش‌هایی در صورتی که فرد قبل از آزمایش، ناشتا نباشد، امکان دارد نتایج آزمایش تحت تأثیر قرار گیرد و به درستی نشان داده نشود. از این رو، برای اطمینان از نتایج صحیح و قابل اعتماد، ناشتا بودن هنگام انجام آزمایشات خون مهم است.
کدام شاخص‌های خون در آزمایش طب کار بررسی می‌شوند؟
در آزمایشات خون طب کار، به طور کلی برخی از شاخص‌های مهمی که مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از:
- CBC(بررسی شمارش سلول‌های خونی): بررسی تعداد و نسبت سلول‌های خونی از جمله سلول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها.
- FBS (بررسی قند ناشتا): اندازه‌گیری سطح گلوکز در خون در حالت ناشتا.
- کلسترول و تری‌گلیسیرید: اندازه‌گیری مقادیر کلسترول و چربی‌ها در خون.
- Cr (بررسی کراتین خون): بررسی میزان کراتین در خون که نشان‌دهنده عملکرد کلیه است.
- BUN(بررسی نیتروژن اوره خون): اندازه‌گیری مقدار نیتروژن اوره در خون که به عملکرد کلیه اشاره دارد.
- SGOT(بررسی آنزیم‌های کبدی): اندازه‌گیری فعالیت آنزیم‌های کبدی که نشانه سلامت کبد است.
همچنین، بر اساس درخواست کارفرما، ممکن است شاخص‌های دیگری نیز برای بررسی در آزمایش خون طب کار مورد استفاده قرار گیرند. این شاخص‌ها شامل موارد زیر هستند:
- بررسی میزان قند خون (BS)
- هموگلوبین (HB)
- اندازه‌گیری هماتوکریت (HCT)
- شمارش پلاکت خون (PLT)
- بررسی زمان پروترومبین (PT)
- بررسی زمان پروترومبین نسبی (PTT)
- بررسی لیپوپروتئین با دانسیته پایین (LDL)
- بررسی لیپوپروتئین با دانسیته بالا (HDL)
- اندازه‌گیری غلظت متوسط هموگلوبین (MCHC)
- اندازه‌گیری حجم متوسط گلبول‌های قرمز خون (HCV)
- تست حاملگی (HCG) برای بانوان
- آزمایش پروستات (PSA)
رعایت نکات در زمان ناشتا بودن
تا اینجا به این سوال که برای آزمایش طب کار باید ناشتا باشیم یا نه پاسخ دادیم. رعایت نکات مربوط به ناشتا بودن قبل از انجام آزمایشات بسیار مهم است. برخی از این نکات مهم شامل موارد زیر هستند:
- خودداری از نوشیدن مایعات مانند چای، قهوه، شیر، شربت و موارد مشابه که ممکن است تأثیر منفی روی نتایج آزمایش داشته باشند.
- آخرین وعده غذایی خود را سبک و کم‌چرب انتخاب کنید. از مصرف غذاهای سنگین و پرچرب قبل از آزمایش خودداری کنید، زیرا ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر منفی بگذارد.
- حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از انجام آزمایش، از استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الکلی خودداری کنید. این موارد می‌توانند سطح قند خون و تری گلیسیرید را افزایش دهند و بر نتایج آزمایش تأثیر منفی بگذارند.
- از انجام ورزش‌های سنگین بدنی قبل از آزمایش خودداری کنید، زیرا ممکن است تأثیری منفی روی نتایج آزمایش داشته باشد.
تأثیرات معاینات دوره ای طب کار در کاهش غیبت و افزایش کارایی
نتیجه‌گیری
با انجام آزمایشات طب کار و معاینات دوره‌ای برای ارزیابی توانایی کاری افراد، بهره‌وری در محیط کار افزایش پیدا می‌کند. این آزمایشات و معاینات، علاوه بر ارزیابی توانایی کاری، مواردی همچون بیماری‌هایی که در آینده ممکن است شبیه بیماری‌های شغلی باشند، بیماری‌هایی که امکان دارد در اثر عوامل مرتبط با کار تشدید شوند، بیماری‌ها و شرایطی که فرد را در برابر بیماری‌های شغلی آسیب‌پذیرتر می‌کند، بیماری‌هایی که به طور بالقوه می‌توانند به همکاران و مشتریان سرایت کنند و بیماری‌هایی که به طور مکرر منجر به غیبت از کار می‌شوند، شناسایی خواهند شد.
با این اطلاعات، کارفرمایان می‌توانند برنامه‌هایی برای افزایش ایمنی در محیط کار و سلامت کارکنان اجرا کنند و از طریق این اقدامات، بهره‌وری و عملکرد کسب‌وکار خود را افزایش دهند.
سوالات متداول
- هدف از آزمایش طب کار چیست؟
آزمایش طب کار به منظور ارزیابی جنبه‌های مختلف مرتبط با سلامت و ایمنی کارکنان در محیط کار انجام می‌شود که وضعیت کلی سلامت کارکنان و خطرات بالقوه در محیط کار را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- آیا برای آزمایش خون در طب کار باید ناشتا بود؟
برای بررسی همه شاخص‌های خون در آزمایش طب کار، نیازی به ناشتا بودن نیست؛ اما برای بررسی برخی از شاخص‌ها شامل آزمایش بررسی سطح قند خون، آزمایش بررسی میزان کلسترول خون و آزمایش بررسی میزان تری گلیسیرید بهتر است ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید.
- چه نکاتی در زمان ناشتا بودن قبل از آزمایش طب کار باید رعایت شود؟
برخی از نکاتی که در زمان ناشتا بودن قبل از آزمایش طب کار باید رعایت شود شامل عدم مصرف مایعاتی مانند چای و قهوه، غذای چرب، استعمال دخانیات، مشروبات الکلی و انجام ورزش‌های سنگین بدنی هستند.
