فهرست محتوا
انواع سرطان شغلی که بعلت مواجهه با عوامل سرطانزای محیط کار بوجود میآید حدود 4 تا 20 درصد از موارد سرطانی را تشکیل میدهند. این نوع از سرطانها افراد خاصی از جامعه که در صنایع و مشاغل پرخطر مشغول به کار هستند را بیشتر درگیر میکند. سرطانهای شغلی بیشتر در پوست، ریهها، مثانه و خون بروز میکنند. سرطان ناشی از کار زمانی اتفاق میافتد که بدن با مواد مختلف مانند تشعشعات یا در اثر استنشاق گرد و غبار یا خوردن برخی مواد شیمیایی سرطانزا در تماس باشد. معاینات طب کار شامل معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای در تشخیص اولیه این سرطانها و یا عوامل موثر در بروز آنها نقش کلیدی دارد. در این معاینات با بررسی وضعیت سلامت فرد و مواجهه شغلی قبلی و فعلی وی احتمال ابتلا به انواع سرطان شغلی تعیین میشود.
انواع سرطان شغلی
انواع سرطان شغلی
سرطان پوست
حدود هفتاد و پنج درصد سرطانهای شغلی، سرطان پوستی هستند. سرطانهای پوستی در بین کارکنان صنایع گاز، پالایشگاههای نفت، تقطیر، کورهها، صنایع فلزی، رنگرزی و… یک عامل خطر محسوب میشوند.
سرطان ریه
سرطان ریه، یک خطر شغلی در صنایع گاز، ذوب فلزات، معادن (مواد پرتوزا مانند اورانیوم، زغال سنگ) و نیز کارخانههای آسیاب آرسنیک است. از دیگر عوامل صنعتی که موجب افزایش خطر بروز سرطان ریه میشوند میتوان از پنبه نسوز، گرد و غبار مواد رادیو اکتیو و گاز رادون در کارگران معادن نام برد.
سرطان خون
سرطان خون از شایعترین سرطانهای شغلی است. مشاغلی که در معرض خطر سرطان خون هستند، عبارتند از: تهیه و استخراج و پالایش بنزولها، ساختن و به کار بردن رنگها، لعابها، مرکب و مواد نگهدارنده، کارکنان کاغذسازی و افرادی که با پرتوهای رادیواکتیو سرو کار دارند.
سرطان مثانه
عواملی چون سیگار كشیدن و مواجهه شغلی با برخی مواد شیمیایی، مانند آمین های آروماتیك (آمین های معطر) در بروز سرطان مثانه نقش دارند. امروزه تركیب شیمیایی بتانفتیل آمین را یكی دیگر از عوامل موثر در ایجاد سرطان مثانه در صنعت میدانند. صنایعی مثل رنگسازی و رنگآمیزی (رنگ كردن پوست و كاغذ)، انواع رنگها و تركیبهایی كه آنیلین را میسازند، صنایع شیمیایی، كابلسازی، لاستیكسازی، صنایع گاز و … از جمله صنایع پرخطر در بروز سرطان مثانه هستند.
عوامل موثر در بروز انواع سرطان شغلی
عوامل شیمیایی
مواجهه با تركیبات شیمیایی گوناگون در صنایع و مشاغل پرخطر، از عوامل بروز سرطان ناشی از کار است. برخی از این تركیبها عبارتند از: هیدروكربورهایی مانند آمینهای آروماتیك، رنگهای تهیه شده از مواد غیرآلی، آزبستوز، وینیل كلراید، فلزاتی همچون نیكل، آهن، برلیوم، كروم، آرسینك و… . بسیاری از این عوامل در صورت تماس نزدیك و طولانیمدت، باعث سرطان میشوند.
عوامل فیزیکی
قرار گرفتن در معرض پرتوها، یكی دیگر از علت های مهم بروز سرطان است. این عوامل شامل تابش پرتوها و تحریكهای فیزیكی است. اثر سرطانزایی پرتوها، بستگی به مقدار آنها دارد، هرچه مقدار پرتوهای تابیده به بدن بیشتر باشد، خطر بروز سرطان بیشتر است. به عنوان مثال قرار گرفتن در معرض پرتو ماورای بنفش از عوامل مهم موثر در ابتلا به سرطان پوست است.
برخی مشاغل پرخطر در ابتلا به سرطان شغلی
مشاغل مختلفی وجود دارند که هریک نوعی از مواجهات پرخطر و آسیبزا را شامل میشوند. سرطانهای شغلی جز بیماریهای مزمن شناخته میشوند که در اثر مواجهه طولانیمدت با مواد سرطانزا ایجاد میشوند.در بسیاری از موارد ممکن است فرد تا مدتها از بیماری خود اطلاع نداشته باشد. شناخت و آگاهی از مواد آسیبزای محیط کار در مشاغل مختلف کمک میکند تا اقدامات لازم بهمنظور پیشگیری از بروز بیماری و حتی سرطان بعمل آید. به همین دلیل انجام معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای طب کار بعنوان یک الزام قانونی درآمده است. در زیر برخی از شناخته شدهترین مشاغل پرخطر از نظر بروز سرطان و عوامل موثر در آن توضیح داده شدهاست.
1- جوشکاری
سرطان کلیه ، حنجره و ملانوم چشم از جمله سرطانهای ناشی از مواجهه با فیومهای جوشکاری و گازهای ساطع شده از برش فلزات است. این افراد باید هر چند ماه یکبار (6 تا 12 ماه) بهمنظور پیشگیری از سرطانهای ذکر شده جهت انجام معاینات دوره ای طب کار اقدام کنند.
2- کشاورزی
سموم گیاهی، حشرهکشها و سوخت ماشینهای کشاورزی دارای مواد سمی و مضرری هستند که ورود آنها به بدن منجر به انواع سرطان میشود. از آنجا که این افراد بیشتر از بقیه در معرض سموم آفت کش و … قرار دارند، 20 درصد بیشتر از افراد دیگر در معرض سرطان پروستات، سرطان خون و سرطان استخوان قرار دارند.
معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای طب کار یک الزام قانونی برای کلیه مشاغل بهمنظور پیشگیری از بیماریها و آسیبهای شغلی است.
درخواست معاینات طب کار
3- نقاشی ساختمان
کسانی که در معرض گازهای ناشی از رنگ و مواد شیمیایی مانند بنزن قرار میگیرند، بیشتر دچار سرطان لنفوم، مثانه و کلیه میشوند. آرسنیک موجود در رنگها خود یک عامل سرطان زا است. بنابراین، استفاده از ماسکهای مخصوص و لباسهای مناسب از موراد ضروری است که باید رعایت شود
4- رادیولوژی
سرطان تیروئید از جمله سرطانهایی است که در تکنسینهای رادیولوژی احتمال بروز بالایی دارد. این سرطان بویژه در بین رادیولوژیستهایی که بیش از 50 مراجعه کننده در روز دارند، بیشتر دیده میشود. این افراد بعلت اینکه در معرض اشعه ایکس قرار دارند، توصیه میشود حتما از لباسهای مخصوص استفاده کنند.
5- معدن
مواجهه با آزبست، اورانیوم و رادون از جمله مواردی است که در کارگران معادن وجود دارد. این مواجهات ریسک ابتلا به سرطان مغز، مزوتلیوما، سرطان معده و همچنین تیروئید را افزایش میدهد. از طرفی بدلیل استنشاق گازهای خروجی از اگزوز ماشینهای سنگین در معادن، این اشخاص ممکن است به سرطان ریه مبتلا شوند.
6- کارخانه لاستیکسازی
از جمله مشاغلی که کارکنان آن در معرض بیماریهای مختلف و انواع سرطان شغلی قرار دارند، کارخانه تولید لاستیک است. این افراد به علت مواجهه با بخارات، گرد و غبار و مواد فرعی شیمیایی با خطرات جدی رو به رو هستند. باید در نظر داشت که برخی از این سموم فقط از راه استنشاق وارد بدن نمیشوند بلکه از راه پوست نیز قابل جذب هستند. سرطان مثانه، سرطان معده و سرطان ریه از سرطانهای رایج در این محیطهاست.
نکات پیشگیری از انواع سرطان شغلی در مشاغل مختلف
رعایت اصول ایمنی و بهداشتی
- در هنگام کار با مواد شیمیایی، رعایت اصول بهداشت و ایمنی در محیط کار بسیار اهمیت دارد. دست ها، صورت و لبهای خود را به ویژه پیش از نوشیدن آشامیدنی و غذا خوردن شستشو دهید.
- از تماس با آفت کش ها پرهیز کنید. قرار گرفتن در معرض آفت کش ها عمدتاً از طریق پوست صورت می گیرد. در صورت تماس، باید به سرعت بدن را شست شو داد.
- تا حد ممکن سطوح کاری را عاری از گرد و غبار و مواد شیمیایی نگهدارید و از روش های تمیزکردن تر (مرطوب) استفاده نمایید .
- تا حد ممکن سطوح کاری را عاری از گرد و غبار و مواد شیمیایی نگهدارید و از روش های تمیزکردن تر (مرطوب) استفاده نمایید تا گرد و غبار ایجاد نشود.
تهویه مناسب محیط کار
در مصرف مواد و حلالهای شیمیایی دقت کنید. لازم است اتاق، تهویه کامل داشته باشد. در صورت امکان در محیط آزاد با حلالها کار کنید یا پنجرهها را باز کنید. حلالها در رنگزداها، چربیزداها، رقیق کنندهها و موادی که برای خشکشویی استفاده میشوند، وجود دارند و با سرطان مرتبط هستند.
استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب
- در زمان کار در مراکز صنعتی از وسایل حفاظتی مانند پیش بند، دستکش، کلاه، لباس مخصوص بهطوری که تا مچ دست پوشیده باشد. کفش های ایمنی، ماسک و عینک برای محافظت از تابش نور خورشید و پرتوهای آلودگی محیطی استفاده کنید.
- در موارد مواجهه طولانیمدت با آفتاب، حتماً از کلاه لبهدار و کرمهای ضد آفتاب (با نظر پزشک) استفاده کنید.
- در محیطهایی با تراکم بالا از ذرات ریز، الیاف و گرد و غبار ، ماسک محافظ مناسب را روی بینی و دهان خود قرار دهید. سپس مطمئن شوید ماسک به شیوه صحیح روی صورت شما قرار گرفته است و مانع از دید شما نمیشود.
- ماسک های ایمنی باید به خوبی بر روی صورت بنشینند و درز و منفذی به بیرون نداشته باشند. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند ماسکها و پوششهای ایمنی مخصوص صورت میتواند تا حد زیادی از بروز سرطان ریه ممانعت نماید.
آموزش و انجام معاینات پزشکی
- دورههای آموزشی را جدی بگیرید. در این دورهها بهداشت و راههای پیشگیری از بروز بیماریها و آسیبها به خصوص سرطانهای شغلی آموزش داده میشود.
- جهت معاینات ادواری و ارزیابی وضعیت سلامت خود به مرکز طب کار مراجعه کنید. هرگز فراموش نکنید که تشخیص و درمان هر چه زودتر سرطانها، حائز اهمیت بسیار است. انجام معاینههای دوره ای منظم و پیوسته، به خصوص معاینات دستگاه تنفس و تهیه گزارش از هر گونه آسیب مشکوک ناشی از کار از سوی پزشک طب کار، در پیشگیری از بروز آنها بسیار مهم است.
نتیجهگیری:
از مطالب بالا میتوان نتیجه گرفت که بروز انواع سرطان شغلی در اثر مواجهات پرخطر و آسیبزای محیط کار بسیار محتمل است. در این بین باید به این موضوع توجه کرد که هنگام استخدام در یک شغل با معاینات قبل از استخدام وضعیت سلامت خود را بررسی کنید. این معاینات کمک میکند تا در صورت آسیب در شغل قبلی بهموقع از آن مطلع شوید. از طرفی در معاینات ادواری طب کار میتوان عوامل زیانآور شغلی که ممکن است باعث بروز بیماری بویژه سرطان شود را تعیین کرد. بنابراین این معاینات در پیشگیری از انواع سرطان شغلی بسیار اهمیت دارند. جهت اطلاع از جزئیات این معاینات در طب کار پرانا با ما تماس بگیرید.
طب کار پرانا را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید.
