فهرست محتوا
استرس که توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک اپیدمی نامیده شده و احتمال دارد در هر موقعیت و زمانی رخ دهد. استرس شغلی یکی از انواع آن به شمار میرود که خود شکلهای مختلفی دارد. اگر شرایط ناخوشایندی را در محل کار خود تجربه میکنید و نمیدانید استرس شغلی چیست، شما را به خواندن ادامه این مطلب از پراناطب دعوت میکنیم. در ادامه علاوه بر تعریف استرس شغلی، اثرات آن و راه رهایی و درمان نیز بررسی شده است.
استرس شغلی چیست؟
زمانی که یک کارمند، کارگر یا هر فرد فعال در محیط کار توانایی لازم برای پاسخگویی به خواستههای شغلی خود را نداشته باشد یا تحت تأثیر عوامل استرسزا قرار بگیرد، استرس شغلی را تجربه خواهد کرد. در شرایط خاص، این ناهماهنگی یک چالش هیجانانگیز ایجاد میکند که منجر به یادگیری و رشد میشود و فرد پس از غلبه بر چالش خوشحال و توانمند است؛ اما استرس شغلی منفی متفاوت و ناشی از چالشی است که نمیتوان بر آن غلبه کرد و از نظر احساسی، فیزیکی و حرفهای حس منفی را برای فرد به همراه خواهد داشت.
علل به وجود آمدن استرس شغلی چیست؟
تحقیقات علمی و مدونی که در زمینه سلامت محیط کار انجام شده، چند عامل استرسزای شغلی را شناسایی کرده است که عبارتاند از:
روابط بین فردی
گاهی دلیل استرس در محیط کاری به دلیل ضعف روابط بین فردی چه از طرف همسالان، مدیران یا زیردستان است. همه در محل کار نیاز به حمایت و پذیرش دارند، اما به یاد داشته باشید که کارکنان مختلف نیازهای متفاوتی خواهند داشت. متخصصان جوان معمولاً به راهنمایی بیشتری نیاز دارند تا احساس کنند مورد حمایت قرار میگیرند و افراد حرفهای معمولاً به حمایت کمتری نیاز دارند.
شیوه مدیریت
اگر میخواهید بدانید که دلیل اصلی استرس شغلی چیست باید به سبک مدیریت توجه داشته باشید. مدیریت ضعیف و ناکارآمد شامل ارتباطات ضعیف سازمانی، سیاستهای کاری سخت و بدون نظرسنجی از کارکنان دلیل بروز این نوع استرس است.
نقشهای کاری
عامل اصلی استرس شغلی، نقش کاری و عدم شفافیت نقش است. عوامل مختلفی میتوانند به نقشهای نامشخص منجر شوند:
- کار از راه دور
- تغییر پروژهها یا اهداف
- ورود کارکنان جدید
- عدم حمایت مدیر و اخراج
نگرانیهای شغلی
عدم استفاده از پتانسیل فردی، یکنواخت بودن محیط کاری و ترس از اخراج شدن باعث ایجاد استرس در محیط کاری میشود. کارکنان به ثبات شغلی و فرصتی برای کاهش این عامل استرسزا نیاز دارند تا صدماتی به روح و روان آنها وارد نشود.
شرایط محیطی
اگر دوست دارید بدانید که دلیل استرس شغلی چیست، باید به تهدیدات ایمنی و فیزیکی ناشی از محیط کار توجه داشته باشید. البته فقط به این نکته مهم باید توجه داشته باشید که شرایط محیطی برای کارخانه یا محیطهای اینچنینی نیست و مردم در یک محیط اداری “معمولی” هم گاهی احساس نگرانی میکنند. پتانسیل خشونت در محل کار، بلایای طبیعی یا قلدری میتواند باعث استرس واقعی شود.
نشانهها و عوارض استرس شغلی
حال که میدانید استرس شغلی چیست و چرا به وجود میآید باید در مورد نشانهها و عوارضی که در طولانی مدت بر جای میگذارد نیز صحبت کرد. اگر دائماً در شغل خود تحتفشار هستید، این امر میتواند منجر به فرسودگی شغلی شود که ترکیبی از خستگی فیزیکی و عاطفی است.
عوارض عاطفی ناشی از استرس شغلی عبارتاند از:
- احساس گوشهگیری
- از دست دادن انگیزه
- کاهش اعتمادبهنفس
- واکنشهای احساسی شدید، برای مثال اشک ریختن، حساستر یا پرخاشگرتر شدن
عوارض فکری ناشی از استرس شغلی عبارتاند از:
- نتیجهگیری سریع بدون در نظر گرفتن واقعیتها
- به حداقل رسیدن موفقیتها به دلیل تمرکز بر چالشها
- به حداکثر رسیدن مشکلات به دلیل بزرگنمایی مشکلات
- تمرکز روی بدترین سناریو در مورد نتایج منفی کارها
عوارض رفتاری و اخلاقی ناشی از استرس شغلی عبارتاند از:
- اجتناب از انجام برخی وظایف
- بدخلق شدن
- کار کردن برای ساعات طولانی یا حتی در ایام تعطیلات
چگونه با استرس شغلی کنار بیاییم؟
آیا مسئولیتهای زیادی دارید و زمان کافی در روز ندارید؟ آیا تغییرات زیادی در محیط کار تجربه میکنید و روابط با همکاران برای شما دشوار است؟ سعی کنید بهمحض اینکه اتفاق میافتد، توجه داشته باشید که چه چیزی باعث میشود در محل کارتان احساس خستگی یا اضطراب کنید. درک اینکه چرا استرس دارید میتواند به شما کمک کند تا در مورد روش کاهش آن تصمیم بگیرید. اگر دوست دارید بدانید بهترین راه برای کاهش استرس شغلی چیست به موارد زیر توجه کنید:
روی چیزی که میتوانید تغییر دهید تمرکز کنید
هنگامی که فهمیدید چه چیزی باعث استرس شما در محیط کاری میشود، بررسی کنید که چه چیزی در کنترل شما است تا تغییر دهید و چه چیزی نیست. برای مثال، ممکن است هیچ کنترلی روی ساعات یا روزهایی که کار میکنید نداشته باشید، اما چیزهایی را که میتوانید کنترل کنید را تغییر دهید. سعی کنید راههای دیگری برای لذت بردن از روز کاری خود بیابید. اگر نگران مشکلاتی هستید که خارج از کنترل شما هستند، مانند تعدیل بالقوه یا از دست دادن شغل، دریافت مشاوره میتواند کمککننده باشد.
یاد بگیرید چگونه با استرس در لحظه کنار بیایید
وقتی احساس میکنید تحتفشار یا مضطرب هستید، ضربان قلب شما تندتر و ماهیچههایتان منقبض میشود. در چنین شرایطی شاید سوال شود بهترین راه کاهش استرس شغلی چیست. برای این کار بهتر است نفس طولانی، آهسته و عمیق بکشید که به نام تنفس شکمی نیز شناخته میشود. همچنین برای موقعیتهای حساس چون جلسه کاری یا مصاحبه مهم، مدیتیشن را امتحان کنید.
با کسی که اعتماد دارید، صحبت کنید
صحبت در مورد احساس خود و فشاری که تحت آن قرار دارید میتواند کمککننده باشد. صحبت کردن با مدیر یا یک همکار به آنها فرصتی میدهد تا به بهبود شرایط شما کمک کنند. همیشه لازم نیست فردی در محل کار باشد، میتوانید با دوست یا یکی از اعضای خانواده که به او اعتماد دارید صحبت کنید. در چنین شرایطی یک وقت مشاوره بگیرید.
تکنیکهای تابآوری را بیاموزید
فارغ از اینکه استرس شغلی چیست و چرا ایجاد میشود، اگر بتوانید به شیوههای سالم در برابر استرس واکنش نشان دهید، سازگار شوید و رفتار کنید، بهتر میتوانید با موقعیتهای دشوار کنار بیایید. این انعطافپذیری کمک میکند تا از چالشهای زندگی سربلند بیرون بیایید.
- اگر در محل کار با روابط خود مشکل دارید، تغییر در طرز فکر میتواند کمککننده باشد.
- تمرکز بر نکات مثبت و احساس قدردانی میتواند به کاهش استرس کمک کند.
- مرزهای کاری خود را مشخص کرده و کار را در زندگی کاری خود دخالت ندهید.
- با زودتر بیدار شدن از خواب به خود فرصت دهید تا وارد حالت فعال و آماده برای کار شوید.
- مراقب سلامت جسمانی خود باشید و بدانید که سلامت جسمانی تأثیر زیادی بر احساستان دارد.
- اهداف قابلکنترلی را برای خود تعیین کنید.
به جسم خود اهمیت بدهید
در برخی موارد استرس به دلیل عادات ناسالم است که میتواند باعث بدتر شدن احساس شما شود. در این شرایط به راههای مختلفی فکر کنید که سلامت جسمی شما را تضمین کند از جمله:
- در زمان استراحت خود به پیادهروی بروید.
- حرکات کششی انجام دهید.
- غذای سالم و متعادلی بخورید.
- آب کافی نیز بنوشید.
سخن پایانی
در این مطلب سعی شد به این سوال مهم پاسخ داده شود که استرس شغلی چیست، چرا به وجود میآید و چه راههایی برای کاهش آن وجود دارد. اگر در یک محیط کاری پرتنش هستید که باعث استرس شما میشود، بهتر است در کنار موارد فوق از یک مشاور نیز کمک بگیرید.
سوالات متداول
- استرس شغلی چیست؟
زمانی که یک کارمند، کارگر یا هر فرد فعال در محیط کار توانایی لازم برای پاسخگویی به خواستههای شغلی خود را نداشته باشد یا تحت تأثیر عوامل استرسزا قرار بگیرد، استرس شغلی را تجربه میکند.
- چرا استرس شغلی ایجاد میشود؟
ضعف روابط بین فردی در محیط کار، سبک مدیریت ضعیف و ناکارآمد، شفاف نبودن نقشهای کاری، نگرانیهای شغلی و شرایط محیطی دلایل اصلی ایجاد استرس شغلی است.
- بهترین راه برای دور شدن از استرس در محیط کاری چیست؟
دریافت مشاوره، یادگیری تکنیکهای تابآوری، توجه به عادات سالم زندگی برای جسم سالم و یادگیری تکنیکهای کاهش استرس در لحظه به شما در این امر کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید:
فرسودگی شغلی چیست و چه علائمی دارد؟
