فهرست محتوا
بسیاری از افراد تصور میکند شغلهای پشت میزنشینی سختی خاصی ندارد و از پیامدهای جدی نشستن طولانیمدت برای سلامتی آگاه نیستند. بسیاری از افراد هر هفته بیش از 30 ساعت را پشت میز کار خود طی میکنند و همین نشستن طولانیمدت باعث فشار زیادی روی بدن بهخصوص ستون فقرات میشود. این موضوع اخیراً توسط متخصصان سلامت بیشتر مورد توجه قرار گرفته و دلیل اصلی رونق ناگهانی صندلیها و میزهای اداری ارگونومیک است. نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری در ادامه این مطلب بررسی شده تا وضعیت خود را در حین کار بهبود ببخشید یا به عنوان کارفرما محیط کار ایدهآل برای پرسنل خود خلق کنید.
اصطلاح “ارگونومیک” به چه معناست؟
ارگونومی یک علم است که به عنوان مهندسی انسانی یا بیوتکنولوژی نیز شناخته میشود. این رشته شامل بررسی نحوه طراحی یا چیدمان اشیا است تا تعامل آسان و ایمن بیشتر انسان را با این نوع طراحی ممکن کند. به عنوان مثال، یک صندلی ارگونومیک، برای حمایت از بدن انسان و راحتی او طراحی شده است.
مهمترین نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری
برای داشتن یک محیط کاری و اداری ایدهآل داشتن میز و صندلی ارگونومیک حرف اول را میزند. چنین میز و صندلی استانداردی باید دارای ویژگیهای متعددی باشد؛ از ارتفاع گرفته تا عمق کفی و حتی جنس چرخ صندلی. این ویژگیهای بسیار مهم و ضروری، شامل موارد زیر میشود:
· ارتفاع میز
اولین نکته برای داشتن یک ایستگاه کاری ارگونومیک انتخاب یک میز با ارتفاع مناسب است. داشتن یک میز بسیار بلند یا خیلی کوتاه میتواند به کمر، گردن و شانههای شما فشار وارد کند. بهتر است یک میز با قابلیت تنظیم ارتفاع خریداری کنید یا در غیر این صورت باید ارتفاع آن متناسب با آرنج شما تنظیم شود؛ طوری که هنگام استفاده، ساعد و بازو عمود باشند و آرنج با زاویه 90 درجه خم شود.
ترفند: میتوانید ارتفاع میز را به کمک پایههای قابل تنظیم یا افزایش ارتفاع صندلی خود تنظیم کنید. تناسب بدن هر کس متفاوت بوده و مهم این است شرایطی را پیدا کنید که بدن شما پشت میز تحت فشار نباشد.
· چیدمان میز
یکی دیگر از نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری در دسترس بودن اشیا چون موس، کیبورد، پروندههای کاری و … روی میز است. این کار کشش غیرضروری برای رسیدن و استفاده از این وسایل را کاهش میدهد و در نتیجه از کشیدگی شانهها، بازوها و کمر جلوگیری میکند.
· ارتفاع صندلی و متناسب آن با میز
یکی دیگر از نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری، ارتفاع مطلوب صندلی است. ارتفاع صندلی باید به شما اجازه دهد که پاهای خود را صاف روی زمین قرار دهید، به همین دلیل است که باید صندلی را با ارتفاع قابل تنظیم انتخاب کنید. این نکته با توجه به تفاوت قد افراد مختلف در محیط کار و ثابت بودن ارتفاع اغلب میزها از اهمیت زیادی برخوردار است.
· عرض و عمق صندلی
عرض کفی صندلی ارگونومیک هم باید استاندارد باشد. در واقع لبه کفی صندلی باید بین 4 تا 6 سانتیمتر با پشت زانوهای شما فاصله داشته باشد. فاصله کمتر لبه کفی یا چسبیدن آن به پشت زانوهای شما فشار میآورد. همچنین شیب کفی باید به شکلی باشد که لگن به شکل درست روی آن قرار بگیرد و لگن را در حالت نشسته در وضعیت خنثی نگه دارد، با زوایای 80 درجه در لگن، زانو و مچ پا.
· تکیهگاه کمری
داشتن تکیهگاه کمری استاندارد یکی از ویژگیهای اساسی یک صندلی ارگونومیک است. صندلیهای ارگونومیک دارای بخش پشتی استانداردی هستند که از شکل طبیعی «S» ستون فقرات پشتیبانی میکند و فشار روی ستون فقرات و لگن را کاهش میدهد. پشتی قابل تنظیم به کاربران این امکان را میدهد که منحنی صندلی را با منحنی ستون فقرات خود تراز کنند.
· چرخ صندلی و نوع آن
یکی دیگر از نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری که کمتر به آن توجه میشود، چرخ صندلی است. امکان چرخش یک صندلی ارگونومیک به کاربران امکان مانور برای انجام کارهای خود و دسترسی آسان به نقاط مختلف میز بدون نیاز به فشار یا کشش بیش از حد را میدهد.
همچنین اگر صندلی روی یک سطح سخت مانند سرامیک یا پارکت استفاده میشود، باید چرخهای لاستیکی نرم داشته باشد تا بدون فشار زیاد حرکت کند. اگر هم محل کار یا دفتر موکت شده است، چرخها باید جنس سفت و سختتری داشته باشند؛ زیرا چرخ نرم و لاستیکی پیمایش شما را با صندلی سخت و غیرممکن میکند.
· دسته صندلی و موقعیت آن نسبت به میز
دسته تکیهگاه اصلی یک صندلی ارگونومیک به شمار میرود و به کاهش تنش در قسمت بالایی بدن کمک میکند. همچنین به شانهها اجازه میدهد تا استراحت کنند. بهتر است دسته صندلی با ارتفاع میز هماهنگ و در یک راستا باشد تا دست را بیش از حد بالا نبرید یا خم نکنید. با این حال، هنگام تایپ نباید از دسته استفاده کرد، زیرا این کار حرکت کلی بازو را کاهش میدهد که به نوبه خود باعث افزایش حرکت مچ و فشار بر روی عضلات ساعد میشود.
وضعیت صحیح بدن پشت میز و صندلی ارگونومیک
میز و صندلیهای اداری ارگونومیک دارای تعدادی ویژگی هستند که همگی در راستای بهبود وضعیت بدن و پشتیبانی صحیح از آن است. توجه به نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری اهمیت زیادی دارد، اما آنها فقط نیمی از ماجرا است. برای اینکه واقعاً مزایای یک میز و صندلی ارگونومیک را احساس کنید، باید نحوه صحیح نشستن را یاد بگیرید که شامل موارد زیر است:
- بازو را از صفحه نمایش کامپیوتر خود دور نگه دارید.
- در حالت ایدهآل، قسمت بالای مانیتور باید با چشمان شما همسطح باشد.
- صاف بنشینید و از خم شدن به سمت میز کار خود خودداری کنید.
- گردن شما باید در وضعیتی آرام و خنثی باشد.
- بازوهای خود را موازی با زمین نگه دارید.
- هر دو پا را صاف روی زمین قرار دهید و از روی هم قرار دادن پاها خودداری کنید. این کار برای گردش صحیح خون در پاهای شما است.
مزایای رعایت نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری
طراحی فضای کاری به شکل ارگونومیک هم برای کارفرمایان و هم برای کارمندان مفید است و مزایای زیادی دارد؛ از جمله:
· افزایش بهرهوری
رعایت نکات ارگونومی کار اداری میتواند منجر به افزایش بهرهوری شود. برای محیطهای اداری داشتن میز و صندلی ارگونومیک با کاهش فشار و ناراحتی مرتبط با کارهای تکراری یا وضعیت بدنی نامناسب مرتبط است. در نتیجه کارمندان میتوانند بهتر روی کار خود تمرکز کنند و منجر به خروجی بهتری هم میشود. به عنوان مثال، دفتری مجهز به صندلیها و میزهای قابل تنظیم، نور مناسب و صفحهکلیدهای ارگونومیک به کارمندان کمک میکند تا برای مدت طولانیتر و بدون فشار و خستگی کار کنند.
· افزایش تعامل و بهبود روحیه کارکنان
با رعایت نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری کارکنان احساس میکنند محل کار با در نظر گرفتن رفاه و راحتی بیشتر آنها طراحی شده است. این امر باعث ایجاد حس ارزش و مراقبت از سوی کارفرما میشود. این دید مثبت میتواند رضایت شغلی را افزایش دهد و منجر به سطوح بالاتر تعامل و روحیه بهتر شود.
· کاهش خطر اختلالات اسکلتی عضلانی (MSD)
اختلالات اسکلتی عضلانی (MSDs) یک نوع شایع آسیب در محل کار است. رعایت نکات ارگونومیک، مانند استفاده از صندلیهای قابل تنظیم، ارتفاع میز مناسب و …، میتواند به طور قابل توجهی خطر بروز این عوارض را کاهش دهد که برخی از آنها تا پایان عمر فرد را آزار میدهد.
· غیبت کمتر
هنگامی که کارمندان صدمات و ناراحتیهای ناشی از کار کمتری را تجربه کنند، کمتر هم مرخصی میگیرند. این امر منجر به کاهش میزان غیبت میشود. در چنین شرایطی نیروی کار به طور مداوم در سازمان یا مجموعه حضور دارد و کارآمدتر است.
· صرفهجویی در هزینه
شاید در نگاه نخست دریافت مشاوره ارگونومی و رعایت نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری هزینههایی را به همراه داشته باشد، اما این کار یک سرمایهگذاری طولانیمدت است. در واقع مزایای بلند مدت آن به طور قابل توجهی بیشتر از هزینههای اولیه این کار است. این کار به کاهش هزینههای زیر نیز کمک میکند:
- کاهش هزینههای مراقبتهای بهداشتی
- کاهش هزینههای مربوط به غرامت و خسارت
- هزینههای مرتبط با استخدام و آموزش نیروهای جدید به دلیل ازکارافتادگی نیروهای قدیمی
سخن پایانی
رعایت نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری شاید در نگاه نخست چندان اهمیت نداشته باشد، اما توجه نداشتن به آن منجر به خستگی، فشار روی نیروی کار و صدمات پرهزینه و جبرانناپذیر میشود. با بهبود ارگونومی محل کار عوامل خطرناکی که منجر به آسیبهای اسکلتی عضلانی میشوند حذف شده و امکان بهبود عملکرد و بهرهوری فراهم خواهد شد. اجرای فرآیند بهبود ارگونومی برای کاهش خطر آسیب و بهبود رفاه و بهرهوری کارکنان باید با مشاوره تخصصی صورت بگیرد. برای این کار میتوانید روی خدمات مشاوره ارگونومی مرکز طب کار پرانا حساب باز کنید.
سوالات متداول
- اصطلاح “ارگونومیک” به چه معناست؟
ارگونومی یک علم برای بررسی نحوه طراحی یا چیدمان اشیا است تا تعامل آسان و ایمن بیشتر انسان را با این نوع طراحی ممکن کند. به عنوان مثال، یک صندلی ارگونومیک که برای حمایت درست از بدن و راحتی بیشتر طراحی شده است.
- یک میز و صندلی ارگونومیک چه ویژگیهای دارند؟
میز باید ارتفاع مناسب با قد فرد در هنگام نشستن داشته باشد و همهچیز روی آن در دسترس فرد قرار گیرد. صندلی نیز باید از تکیهگاه، عمق و عرض مناسب کفی، بخش پشتی مناسب، ارتفاع قابل تنظیم و مواردی از این دست برخوردار باشد.
- چرا رعایت نکات کلیدی ارگونومی برای طراحی میز و صندلی اداری اهمیت دارد؟
توجه نداشتن به چنین نکاتی با خستگی زیاد، فشار روی نیروی کار و صدمات جبرانناپذیر همراه است. با بهبود ارگونومی محل کار عوامل خطرناکی که منجر به آسیبهای اسکلتی عضلانی میشوند حذف شده و امکان بهبود عملکرد و بهرهوری فراهم خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
تأثیر معاینات دورهای بر بهبود سلامت و ایمنی کارکنان
آموزش مداد دست گرفتن به کودکان و جلوگیری از فشار به دست هایشان