فهرست محتوا
ارگونومی پوسچر بدن در بارداری به علت آسیب‌هایی که ممکن است در اثر پوسچر نامناسب در این دوران ایجاد شود حائز اهمیت است. بارداری یک حالت نرمال با تغییر ویژگیهای زیادی در بدن زنان است که این تغییرات به سه دسته تقسیم می‌شوند. در سه ماهه اول بارداری بخش‌های گوناگون بدن کودک در حال شکل‌گیری است و حساسترین دوره از جهت آسیب پذیری کودک به شمار می‌رود. علاوه بر این به‌علت تغییرات بدنی زنان باردار ممکن است مجبور به قرار گرفتن در پوسچر‌های نامناسب شوند. البته این مسئله با آموزش پوسچر صحیح بدن و رعایت نکات لازم قابل پیشگیری است.
تغییرات بدن در بارداری
- در سه ماهه دوم، اعضای بدن رشد می‌کنند و تکامل می‌یابند در عین حال اندازه و وزن کودک افزایش می‌یابد.
- در طول دوره بارداری عضلات لگنی آزاد میشود تا با نرمی و کشش باعث افزایش حجم لگن گردند .
- مفاصل گوناگونی به ویژه در ستون مهره‌ها، با فاصله گرفتن از هم حرکت خود را با رشد کودک تطبیق می‌دهند.
- عضلات پشتی فشار بیشتری را متحمل می‌شوند که منجر به احساس درد در ناحیه پشت از سوی زنان می‌گردد.
عضلات درگیر در بارداری
در زنان غیرباردار مرکز ثقل بدن دقیقاً در جلوی ستون مهره ها و در راستای کلیه ها قرار دارد در حالیکه در زمان بارداری مرکز ثقل به کمی جلوتر انتقال می‌یابد که منجر به فشار به ستون مهره‌ها و کاهش تعادل می‌گردد. این ممکن است باعث افتادگي شانه‌ها به سمت پشت، تكيه پشت بر روي پاشنه‌ها و وارد آمدن اين فشار اضافي بر روي كمر (قسمت پايين كمر) شود.
رباط‌هايي كه حمايت‌كننده و قدرت بخش هستند ضعيف شده به طوری‌كه زن براي ايستادن تنها از عضلات ناحيه پشت بهره مي‌گيرد. عضلات پشت كوچک و خسته می‌شوند كه در نهايت منجر به كمردرد مي‌گردد. در نتيجه از قرار گرفتن در وضعیت‌هاي بدنی که منجر به ضعيف‌شدن و کشش عضلات مانند خم‌شدن كمر به سمت جلو مي‌شود در طول دوران بارداري بايد اجتناب شود.
پوسچر وضعیتی است که بدن شما در هنگام ایستادن ، نشستن یا دراز کشیدن دارد.
پوسچر صحیح بدن در بارداری
پوسچر خوب در دوران بارداری شامل آموزش بدن برای ایستادن، راه رفتن، نشستن و دراز کشیدن در موقعیت‌هایی است که کمترین فشار را در پشت شما ایجاد کند. با پیشرفت دوران بارداری ، فعالیت‌های روزمره مانند نشستن و ایستادن می‌تواند ناراحت کننده باشد. رعایت پوسچر بدن در بارداری و تمرینات منظم بارداری (تحت نظارت یک متخصص) می‌تواند در جلوگیری از دردها و ناهنجاری‌های اسکلتی-عضلانی شایع در این دوران موثر باشد.
نکات ارگونومی برداشتن و حمل بار با دست در دوران بارداری
در هنگام ایستادن هنگام بارداری چه مراقبتهایی باید انجام شود؟
- از ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید.
- مرتباً پوسچر خود را تغییر دهید.
- هنگامی که شما نیاز به ایستادن طولانی‌تر دارید ، پاها را از هم جدا کنید و زانوهای خود را قفل نکنید.
- در صورت ایستادن طولانی‌مدت می‌توانید یک پا را روی زیرپایی کوچک بگذارید. این باعث میشود بار/ فشار وارده در پشت شما به دلیل ایستادن طولانی‌مدت از بین رود.
پوسچر صحیح نشستن هنگام بارداری چگونه است؟
- در حالیکه نشسته‌اید، از کوسن کوچک استفاده کنید تا بتوانید پشتیبانی بیشتری از قوس کمر خود داشته باشید. در صورت لزوم مواظب باشید که قسمت پشت مستقیم و به‌خوبی پشتیبانی شود.
- باسن و زانوها را هنگام نشستن در یک زاویه مناسب نگه دارید. پاهای شما باید روی زمین صاف باشد. ممکن است نیاز باشد برای حمایت از پاها از زیرپایی استفاده کنید.
- در حالیکه نشسته‌اید ، پاهای خود را در یک راستا با وزن متعادل بر روی هر دو پا قرار دهید.
- از نشستن به حالت خمیده خودداری کنید، حتی اگر ممکن است برای مدتی احساس راحتی کنید اما خم بودن به طور مداوم می‌تواند بر روی عضلات حساس در دوران بارداری فشار وارد کند و درد را افزایش می‌دهد.
- هنگامی که نشسته‌اید ، مواظب باشید که پشت صاف و توسط پشتی به خوبی حمایت شود، زانوها خمیده و کف پاها بر روی زمین قرار گیرد و برای حمایت از پاها می‌توانید از زیرپایی کوتاه استفاده کنید.
بهترین پوسچر خوابیدن در زمان بارداری چیست؟
بهترین وضعیت خوابیدن در دوران بارداری حالت خوابیدن به پهلو است. یعنی در این صورت می‌توانید به پهلوی راست و یا به پهلوی چپ بخوابید ولی بین این دو وضعیت، خوابیدن به پهلوی چپ بهتر است.
- خوابیدن به پهلوی چپ: در دوران حاملگی باعث افزایش خونرسانی به جنین و رسیدن مواد مغذی بیشتر به او میشود همچنین از لحاظ آناتومیکی باعث کاهش فشار به اندام‌های داخلی بدن مادر شده و برای مادر و جنین بسیار بهتر است.
- همچنین بهتر است پاها را کمی درون سینه جمع کنید و بین زانوها یک بالشت قرار دهید. هنگام دراز کشیدن، بدن خود را راست نگه دارید، در حالیکه زانوها کمی خم شده‌اند. از بالش‌های بین پاها و زیر شکم برای حمایت پشت استفاده کنید.
- خوابیدن به پشت (طاق باز) : این حالت می‌تواند باعث کمردرد، مشکلات تنفسی، مشکلات گوارشی، هموروئید (بواسیر)، کاهش فشارخون و کاهش گردش‌خون بین شما و جنین شود. از دراز کشیدن بر پشت خود در دوران بارداری ، به خصوص در اواخر بارداری خودداری کنید.
- خوابیدن روی شکم در بارداری (دمر) : با رسیدن به ماه‌های انتهایی بارداری و بزرگ شدن شکم، خوابیدن روی شکم کمتر مطرح میشود ولی به هرحال باید از این وضعیت و پوزیشن اجتناب کنید.
آیا پوشیدن کمربند ایمنی در اتومبیل هنگام بارداری اشکالی ندارد؟
تنها به خاطر اینکه شما باردار هستید؛ نباید از استفاده از کمربند ایمنی خودداری کنید. ایمنی شما بیش از پیش اهمیت دارد. بنابراین با توصیه‌های زیر می‌توانید از کمربند ایمنی به طرز صحیح استفاده کنید تا ایمنی شما در حین رانندگی فراهم شود.
- بند کمری کمربند را زیر شکم خود و نزدیک‌تر به باسن قرار دهید.
- بند شانه‌ای را باید بین سینه‌ها قرار دهید.
- در صورت رانندگی، منحنی ستون فقرات را با یک بالشتک کوچک پشتیبانی کنید، صندلی ماشین را نزدیک فرمان بکشید.
- اطمینان حاصل کنید که شکم شما در حدود 10 اینچ از فرمان فاصله دارد.
نتیجه‌گیری:
همانطور که گفته شد به‌منظور پیشگیری از آسیب‌های بدنی رعایت ارگونومی پوسچر بدن در بارداری بسیار حائز اهمیت است. این امر تنها با آموزش اصول صحیح ارگونومی در حفظ پوسچر در موقعیت‌های مختلف بدنی امکان‌پذیر است. بدین منظور نکات بالا به شما کمک می‌کند تا هر گونه آسیب در این دوران را به حداقل برسانید. در طب کار پرانا می‌توانید مشاوره ارگونومی در این خصوص دریافت نمایید.
