راهنمای شنوایی‌ سنجی طب کار؛ نحوه انجام تست شنوایی

ادیومتری یا شنوایی سنجی از رایج‌ترین آزمون‌های پاراکلینیکی مورد استفاده در معاینات بدو استخدام و دوره ای طب کار و نیز در تشخیص کاهش شنوایی ناشی از صوت می‌باشد. برای اینکه نتایج حاصل از تست شنوایی قابل اعتماد و تفسیر باشند لازم است این آزمون در مکان مناسب و توسط افراد واجد صلاحیت و اموزش دیده انجام شوند. همچنین کالیبراسیون دستگاه‌های ادیومتری و ثبت صحیح نتایج از موارد ضروری در انجام تست شنوایی سنجی شغلی است. بنابراین با توجه به الزامات مورد نیاز در انجام و تفسیر ادیومتری‌های شغلی، در این مقاله راهنمای شنوایی‌ سنجی طب کار ارائه شده است.

انواع تست شنوایی‌

آزمون‌های ادیومتری در دو گروه اصلی “ادیومتری تشخیصی” و “ادیومتری غربالگری” قرار می‌گیرند.

ادیومتری تشخیصی (Diagnostic Audiometry)

ادیومتری تشخیصی عمدتا جهت تشخیص اختلالات شنوایی و نوع آنها (حسی عصبی، هدایتی، مختلط) کاربرد داشته و بصورت AC/BC انجام می‌شود. تست شنوایی تشخیصی اغلب همراه با تست‌های گفتاری مانند SRT، SDS، رفلکس آکوستیک و تمپانومتر انجام می‌شود.

ادیومتری غربالگری(ُScreening Audiometry)

شنوایی سنجی غربالگری عمدتا جهت شناسایی زودهنگام مشکلات شنوایی قبل از پیشرفت به سوی مراحل ناتوان‌کننده و شدید انجام می‌شود. در معاینات شغلی، این نوع ادیومتری در بدو استخدام و نیز بصورت دوره ای برای کارکنانی که مواجهه با اصوات غیر مجاز دارند انجام می‌گردد.

تست شنوایی سنجی غربالگری در صنعت، اغلب بصورت (Air Conduction) AC انجام می‌شود و فقط جهت شناسایی وجود یا عدم وجود مشکل شنوایی است. در صورت وجود اختلال شنوایی در ادیوگرام AC، ضروری است ادیومتری کامل (AC، BC) بصورت تشخیصی انجام گردد. در صورت طبیعی بودن ادیوگرام AC، شنوایی فرد قطعا طبیعی بوده و نیازی به انجام ادیوگرام تشخیصی نخواهد بود.

اهداف اصلی در انجام تشت شنوایی غربالگری شغلی

1. محافظت از شنوایی کارکنان در محدوده طبیعی
2. شناسایی زودهنگام کارکنانی که در معرض خطر کاهش شغلی هستند
3. پیشگیری از پیشرفت کاهش شنوایی ناشی از صوت به مراحل ناتوان کننده و شدید
4. ارزیابی میزان تاثیر برنامه‌های حفاظت شنوایی (HCP)
5. آموزش کارکنان و تشویق و ترغیب آنها به استفاده از وسایل حفاظت شنوایی

در چه مواردی انجام ادیومتری شغلی الزامی است؟

1. معاینات بدو استخدام برای کلیه کارکنان
2. معاینات مشاغل ویژه جهت بررسی تطابق وضعیت شنوایی با استانداردها
3. معاینات دوره‌ای در گروه‌ های زیر:

زمان مناسب برای انجام ادیومتری شغلی

راهنمای شنوایی‌ سنجی

ادیومتری معاینات بدو استخدام

1. حداقل ۱۴ ساعت قبل از انجام ادیومتری، فرد با اصوات غیر مجاز مواجهه نداشته باشد.
2. ضروری است ادیومتری حداکثر تا ۳۰ روز پس از استخدام انجام شود.

ادیومتری معاینات دوره ای

ضروری است ادیومتری‌های دوره ای حتی الامکان در ساعات پایانی شیفت کاری انجام شوند. زیرا هدف از انجام آن، شناسایی افراد دارای TTS(Transient Threshold Shift) در ادیوگرام است و بنابراین در صورتی که ادیوگرام دوره ای در ساعات اولیه یا قبل از شروع به کار در شیفت انجام شوند تعداد زیادی از افراد حساس به صوت (دارای TTS) شناسایی نخواهند شد.

فواصل مناسب در انجام ادیومتری ادواری

گروه کارکنان	فواصل انجام
در کارکنان مواجه با صدای ۸۵ دسی بل در ۸ ساعت (TWA) و بیشتر از آن	سالانه
در کارکنان مواجه با صدای ۱۰۰ دسی بل و بیشتر	هر شش ماه یکبار
در کارکنان دارای کاهش شنوایی حسی عصبی زمینه به هر علت و مواجه با صدای ۸۰ دسی بل در ساعت و بیشتر	هر ۶-۳ ماه یکبار

دستورالعمل و راهنمای انجام ادیومتری طب کار

آماده سازی

مطمئن شوید که محیط آزمایش کاملا ساکت و بی‌صدا است و تلویزیون، رادیو و سایر منابع صوتی خارجی خاموش باشند. سپس چک کنید که فرد مورد آزمایش، هدفون را به درستی روی گوش خود قرار داده باشد.

ارائه توضیحات اولیه

قبل از آزمون، توضیح دهید که چگونه تست انجام می‌شود و اهمیت آن برای سلامت شنوایی در محیط کار چیست. همچنین مطمئن شوید که فرد می‎‌داند تست شنوایی شامل گوش دادن به صداها در شدت‌های مختلف است.

شروع آزمون

در ابتدا، یک صدای مرجع با شدت ثابت (مثلا ۱۰۰۰ هرتز) پخش می‌شود. فرد مورد آزمایش باید هنگامی که صدای مرجع را می‌شنود، دکمه‌ای که در دست دارد را فشار دهد و بدین طریق پاسخ دهد.

تغییر شدت صدا

شدت صدا کمی کاهش یا افزایش می‌یابد (معمولا با ۵ دسی بل اختلاف) و دوباره به فرد پخش می‌شود. فرد مورد آزمایش باید هر بار هنگام شنیدن صدا، دکمه را فشار دهد.

ردیابی آستانه شنوایی

فرآیند کاهش یا افزایش شدت صدا و فشار دادن دکمه تا زمانی ادامه می‌یابد که فرد دیگر نتواند صدای مرجع را بشنود. آستانه شنوایی، شدت صدایی است که در آن فرد نمی‌تواند صدای مرجع را تشخیص دهد.

تکرار آزمون

این فرآیند برای چندین فرکانس مختلف تکرار می‌شود تا آستانه شنوایی در هر فرکانس مشخص شود. در نهایت، نتایج آستانه شنوایی برای هر فرکانس در یک نمودار ثبت می‌شود.

ارائه بازخورد

به فرد مورد آزمایش بازخورد دهید و نتایج تست را به او توضیح دهید. در صورت نیاز، مشاوره و راهنمایی در مورد مراحل بعدی درمان یا توانبخشی در زمینه طب کار را به او ارائه کنید.

با انجام مراحل فوق، آستانه شنوایی فرد در فرکانس‌های مختلف به دست می‌آید و قدرت شنوایی او ارزیابی می‌شود. این نتایج می‌توانند به پزشک طب کار کمک کنند تا تشخیص‌های مناسبی برای مراقبت از سلامت شنوایی فرد در محیط کار ارائه دهد.

مشخصات نمودار آستانه شنوایی (ادیوگرام)

نتایج آستانه شنوایی برای هر فرکانس در یک نمودار ثبت می‌شود که به آن ادیوگرام یا نوارگوش می‌گویند. نمودارهای مشخصات شنوایی به عنوان یک ابزار برای نشان دادن کاهش شنوایی در فرکانس‌های مختلف استفاده می‌شوند. این نمودارها براساس نتایج آستانه شنوایی در فرکانس‌های مختلف تهیه می‌شوند. در زیر، برخی از مشخصات نمودارهای کاهش شنوایی را شرح داده شده است:

محور افقی (محور فرکانس)

محور افقی در نمودار نشان دهنده فرکانس صدا می‌باشد. فرکانس صدا بر حسب هرتز (Hz) نشان داده می‌شود. معمولاً محور افقی از ۲۰Hz تا ۲۰,۰۰۰Hz به صورت لگاریتمی نمایش داده می‌شود.

محور عمودی (محور شدت صدا)

محور عمودی در نمودار نشان دهنده شدت صدا می‌باشد. شدت صدا بر حسب دسی‌بل (dB) نشان داده می‌شود. معمولاً این محور به صورت خطی یا لگاریتمی نمایش داده می‌شود.

همچنین بخوانید…

تست شنوایی‌ سنجی: نحوه تفسیر ادیوگرام (نوارگوش)

خط آستانه شنوایی

خط آستانه شنوایی نشان‌دهنده حداقل شدت صدای قابل شنیدن در هر فرکانس است. نقاط روی این خط نشان‌دهنده حداقل شنوایی در هر فرکانس هستند.

خطوط استاندارد

خطوط استاندارد براساس استانداردهای مربوطه برای شنوایی طبیعی و سالم تعیین می‌شوند. با مقایسه این خطوط با خط آستانه شنوایی، می‌توان نشان داد که آیا فرد دارای کاهش شنوایی است یا خیر.

ناحیه نرمال

ناحیه نرمال نشان‌دهنده شنوایی طبیعی و سالم است. اگر نقاط خط آستانه شنوایی در این ناحیه قرار داشته باشند، به این معنی است که فرد بدون کاهش شنوایی است.

ناحیه کاهش شنوایی

این ناحیه نشان‌دهنده وجود کاهش شنوایی در فرکانس‌های خاص است. اگر نقاط خط آستانه شنوایی در این ناحیه قرار داشته باشند، به این معنی است که فرد دارای کاهش شنوایی است.

در نمودارهای مشخصات شنوایی، با مقایسه خط آستانه شنوایی با خطوط استاندارد و تشخیص وجود ناحیه‌های کاهش شنوایی، می‌توان از وضعیت شنوایی فرد برخوردار شد و اقدامات درمانی یا پیشگیرانه مربوطه را انجام داد.

جمع بندی

با توجه به ضرورت انجام یک تست شنوایی صحیح و استاندارد در این مقاله به موارد مهم دستورالعمل و راهنمای انجام شنوایی‌ سنجی طب کار پرداخته شده است. فراموش نکنید که این تست باید توسط کارشناس شنوایی سنجی (ادیولوژیست) و یا کارشناس بهداشت حرفه‌ای دوره دیده انجام شود. تفسیر نوع کاهش شنوایی و تعیین ارتباط آن با شغل بر عهده پزشک متخصص طب کار است. شما عزیزان می‌توانید خدمات شنوایی سنجی و تجویز سمعک را در مرکز تخصصی طب کار پرانا علاوه بر ادیومتری معاینات بدو استخدام و دوره ای دریافت کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.

طب کار پرانا را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید.