درماتیت های شغلی یا بیماریهای پوستی ناشی از کار هرگونه حالتهای پاتولوژیکی پوست هستند که علت اصلی ایجاد آنها تماس شغلی هستند. درماتیت شغلی یکی از علتهای مهم بهرهوری و غیبت ناشی از بیماری در صنایع محسوب میشوند. در معاینات پزشکی طب کار مواد و آلایندههایی که فرد در محیط کار با آنها مواجهه دارد بررسی شده و احتمال ارتباط آنها با درماتیت فرد بررسی میشود تا ارتباط آن با شغل فرد تعیین شود. از اینروست که انجام معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای حائز اهمیت است.
با در نظر گرفتن آسیبهای ناشی از کار که حدود ۹۶ تا ۹۷ درصد تمام موارد را در سایر بیماریها شامل میشود، بیماریهای پوستی ۴۰ تا ۵۰ درصد کل بیماریهای ناشی از کار را تشکیل میدهد. حدود ۹۰ درصد درماتوزهای شغلی را درماتیت تماسی، ۵ درصد موارد را عفونتهای پوستی و تعداد بسیار کمی را کهیر، ضایعات پیگمانی و برجستگیهای آکنه شکل و غیره تشکیل میدهد. تقریبا ۸۰ درصد درماتیتهای شغلی از نوع برجستگیهای آکنه شکل و غیره تشکیل میدهد. تقریبا ۸۰ درصد درماتیتهای شغلی از نوع تحریکی و بقیه از نوع آلرژیک هستند.
درماتیت تماسی
درماتیت یا اگزما یک پاسخ التهابی است که دارای مورفولوژی مشخص ولی علت مختلف است. نمای درماتیت در حالت حاد شامل قرمزی، تورم، تاولهای کوچک، خارش و ضایعات مترشحه است. در مرحله مزمن پوست ضخیم شده، خطوط پوستی تشدید یافته و شقاق همراه خراشیدگی مشاهده میشود و قرمزی، خشکی، پوسته و ترک وجود دارد.
انواع درماتیت تماسی
- درماتیت تماسی تحریکی
- درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت تماسی تحریکی
هر مادهای تحت شرایط خاص میتواند محرک باشد. ماده محرک به مادهای گفته میشود که با غلظت و زمان کافی بتواند به نحوی پوست انسان را تحریک کند. به التهاب پوست ناشی از تماس با مواد محرک، درماتیت تماسی تحریکی را تحریک کند. به التهاب پوست ناشی از تماس با مواد محرک، درماتیت تماسی تحریکی اطلاق میشود. درماتیت تماسی تحریکی از از درماتیت تماسی آلرژیک شایعتر است.
بطور کلی درماتیت تماسی تحریکی به دو دسته: ۱- درماتیت تماسی حاد تحریکی و ۲- درماتیت تماسی تحریکی تجمعی(مزمن) تقسیم میشود. علائم بالینی به محل تماس، غلظت و قدرت محرک و حسایت فردی بستگی دارد. در نوع حاد، اریتم، ادم، وزیکول، بول، سوزش، خارش، درد و خراشیدگی وجود دارد. در نوع مزمن پوست خشک شده،خطوط کف دستی تشدید یافته و در نوک انگشتان شقاق دیده میشود.
در محیط کار موارد درماتیت تحریکی حاد اغلب بطور تصادفی یا در اثر عادتهای کاری بد کارگران مانند عدم استفاده از دستکش، پوتین یا پیش بند در مواقعی که نیاز است، یا در اثر حمل بی احتیاط مواد محرک قوی رخ میدهد. نمونه بارز درماتیت تحریکی تجمعی در میان خانمهای خانهدار و افرادی که مسئولیت شستن ظروف در رستورانها را بعهده دارند و مبتلا به درماتیت مزمن دست ناشی از آب و مواد شوینده میباشند و همچنین در بین کارگران تراشکار و فلزکار که دچار درماتیت شغلی ناشی از مایعات برش هستند دیده میشود.
درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت تماسی آلرژیک عبارت از واکنش التهابی ایمونولوژیک پوست بعلت تماس با یک آلرژن است و ناشی از ازدیاد حساسیت تاخیری یا ایمنی سلولی است. در این نوع درماتیت بر خلاف نوع تحریکی افراد در طی اولین تماس با آلرژن دچار هیچگونه واکنشی نمیشوند و اغلب قبل از اینکه فرد نسبت به آلرژن حساس شود نیاز به تماس مکرر است. همچنین ارتباطی بین مدت و غلظت ماده وجود ندارد و برخلاف درماتیت تماسی تحریکی ضایعه ممکن است محدود به محل اولیه تماس نبوده و معمولا به سایر نواحی بدن دور از محل اولیه نیز گسترش یابد.
اگرچه درماتیت تماسی آلرژیک ۱۵ تا ۲۰ درصد درماتیت های شغلی را تشکیل میدهد ولی بسیار حائز اهمیت است. زیرا برخلاف کارگر مبتلا به درماتیت تماسی تحریکی، کارگر مبتلا به درماتیت تماسی آلرژیک ممکن است نیاز باشد شغل خود را عوض کنند.
ازین رو افتراق درماتیت تماسی تحریکی از درماتیت تماسی آلرژیک بسیار مهم است. هنگامی که مشخص شود علت درماتیت شغلی یک آلرژن است ضرورت دارد کارگران از منابع آلرژن مطلع شده و بطور دائم از تماس با این مواد پرهیز کنند.
نتیجه گیری:
در درجه اول مهم است که فرد در معاینات طب کار بدو استخدام و ادواری پایش شود تا در صورت بروز بیماریهای شغلی قبل از شدت یافتن آن اقدامات و تدابیر لازم صورت گیرد. زیرا فرد در این پایشها و معاینات دوره ای از بیماری خود مطلع شود تا در خصوص درمان آن قبل از اینکه دیر شود به متخصصین مربوطه مراجعه کند. جهت اطلاع از روند انجام معاینات در طب کار پرانا با ما تماس بگیرید.
مطالب مختصر ومفید ممنون از تهیه کننده
سلام دوست عزیز… ممنون از حسن نظرتون
سلام دوست عزیز… ممنون از حسن نظرتون