تشخیص کم خونی با آزمایش CBC

تشخیص کم خونی با آزمایش CBC در پیشگیری از سایر عوارض و بیماری‌های همراه با آن ضروری است. کم خونی یا آنمی اختلال خونی شایعی است که در آن گلبول‌های قرمز و یا هموگلوبین کافی در خون برای رساندن اکسیژن به سایر بافت‌های بدن وجود ندارد. به همین دلیل کم خونی با مشکلات تنفسی و احساس ضعف و خستگی همراه است. آزمایش cbc یکی از الزامات روتین در آزمایشات معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای است که برای تشخیص کم خونی به کار می رود. در این مقاله با انواع کم خونی و راه پیشگیری، تشخیص و درمان آن آشنا می‌شوید.

علائم کم خونی

همانطور که متوجه شدید فقر آهن و کم خونی شدید ناشی از کمبود هموگلوبین در خون و عدم اکسیژن رسانی صحیح به ارگان‌های بدن است. این بیماری با علائم متفاوتی در زنان و مردان ظهور می‌کند اما علائمی مشترک نیز وجود دارد:

• خستگی: فرد بدون دلیل و حتی پس از استراحت کافی احساس خستگی و کسالت دارد.
• رنگ‌پریدگی: درصورتی که خون و اکسیژن کافی به اعضای بدن شما نرسد بخصوص در کف دست و داخل پلک قابل تشخیص خواهد بود با رنگ پریدگی پوست و مخاط داخل چشم.
• تپش قلب و نامنظم شدن ضربان.
• اختلال در تنفس.
• خواب رفتگی اندام بخصوص دست و پا.
• بدون دلیل دچار استرس و اضطراب شدن.
• تمایل به خوردن چیزهای غیر متعارف همچون گچ و کاغذ.
• ریزش موی بیش از حد.
• سیاه شدن مدفوع.
• خونریزی شدید در سیکل قاعدگی.

انواع کم خونی

۱ – کم خونی ناشی از فقر آهن (IDA)

این نوع کم خونی از شایعترین انواع این بیماری است. فقر آهن زمانی بروز می‌کند که بدن فاقد آهن کافی است. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. این حالت معمولا در اثر از دست دادن خون به دلیل مشکلاتی همچون عادت ماهانه طولانی و سنگین، زخم‌های داخلی، پولیپ‌های روده یا سرطان روده بروز می‌کند. همچنین، رژیم غذایی فاقد آهن کافی می‌تواند منجر به بروز این حالت شود. در دوره بارداری نیز عدم وجود آهن کافی برای مادر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن می‌شود.

بدن می‌تواند با مصرف مود غذایی مانند گوشت گاو، صدف‌های خوراکی، اسفناج، عدس، سیب زمینی کباب شده با پوست و تخمه گل آفتابگردان، آهن مورد نیاز خود را به دست آورد.

۲- کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین

این نوع کم خونی معمولا در اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین B۱۲ بروز می‌کند. این ویتامین‌ها به بدن در سالم نگهداشتن خون یا سیستم عصبی کمک می‌کنند. در این نوع کم خونی، بدن گلبول‌های قرمز خونی تولید می‌کند که نمی‌توانند اکسیژن را به خوبی تحویل دهند.

قرص‌های مکمل حاوی فولیک اسید می‌توانند این نوع کم خونی را درمان کنند. فولیک اسید را همچنین می‌توان از مصرف دانه‌ها، مرکبات و آب میوه‌ها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزیجات برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و کبد به دست آورد.

گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص دهد که علت این بیماری کمبود ویتامین B۱۲ است. این حالت معمولا در افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز می‌کند که در حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است. عدم دریافت ویتامین B۱۲ کافی می‌تواند موجب کرخی و بی‌حسی دست‌ها و پاها، مشکلات در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشکلات بینایی شود. نوع درمان بستگی به عامل مولد بیماری دارد، اما به هر حال مصرف ویتامین B۱۲ ضروری است.

۳- بیماری‌های نهفته

بیماری‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند به توانایی بدن در تولید گلبول‌های قرمز خونی آسیب برسانند. برای مثال، افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی به ویژه بیمارانی که دیالیز می‌شوند در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. کلیه‌های این بیماران قادر به ترشح هورمونهای کافی برای تولید گلبول‌های خونی نبوده و در هنگام دیالیز نیز آهن از دست می‌دهند.

۴- بیماری‌های خونی ارثی

اگر در خانواده سابقه بیماری خونی وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در افراد دیگر نیز افزایش می‌یابد. یکی از امراض خونی ارثی، کم خونی گلبول‌های داسی شکل است. این گلبول‌ها نمی‌توانند در رگ‌های خونی ظریف به آسانی حرکت کنند و در نتیجه مسیر رسیدن خون به اعضای بدن را مسدود می‌کنند. بدن گلبول‌های قرمز داسی شکل را نابود می‌کند، اما نمی‌تواند با سرعت کافی انواع طبیعی و سالم جدیدی را تولید کند. این امر موجب بروز کم خونی می‌شود.

نوع دیگری از کم خونی ارثی تالاسمی است. تالاسمی زمانی بروز می‌کند که بدن ژن‌های ویژه‌ای را از دست می‌دهد و یا ژن‌های غیر طبیعی مختلف از والدین به کودک ارث می‌رسد که به نحوه تولید هموگلوبین تاثیر منفی می‌گذارند.

۵- کم خونی آپلاستیک

نوع نادری از کم خونی است و زمانی بروز می‌کند که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی‌کند.

تشخیص کم خونی با آزمایش CBC

تشخیص کم خونی از طریق آزمایش کامل خون (CBC) امکانپذیر است. CBC میزان عناصر خون را اندازه گیری می کند، از جمله:

• گلبول های قرمز (RBC)
• سلول های سفید خون (WBC)
• هموگلوبین
• هماتوکریت
• پلاکتها

اگر علائمی مانند خستگی و ضعف، سرگیجه، سردرد و رنگ پریدگی دارید، به احتمال زیاد باید به سراغ انجام آزمایش کم خونی بروید. این آزمایش همانطور که از نامش پیداست، در تشخیص کم خونی بکار می‌رود. همچنین، بهتر است بدانید که رژیم غذایی ناسالم، فقر آهن، ژنتیک و از دست دادن خون، در به وجود آمدن کم خونی نقش زیادی دارند

پیشگیری از ابتلا به کم خونی

به روش‌های گوناگون می‌توان مانع از بروز برخی انواع کم خونی شد که مجموعه‌ای از آنها در زیر آمده است؛

• مصرف غذاهای حاوی آهن زیاد از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، میوه‌های خشک شده، عدس و لوبیا، سبزیجات سبز برگ پهن مانند اسفناج، کلم و یا غله‌های حاوی آهن غنی شده.

• مصرف مواد خوراکی که جذب آهن را در بدن افزایش می‌دهد مانند آب پرتقال، توت فرنگی، کلم و یا سایر میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C.

• خودداری از نوشیدن قهوه و چای همراه با وعده‌های غذایی. چرا که این نوشیدنی‌ها جذب آهن در بدن را دشوار می‌کند.

• کلسیم جذب آهن را مشکل می‌کند لذا برای به کار گرفتن بهترین روش برای مصرف کلسیم به میزان مناسب و کافی با پزشک متخصص باید مشورت کرد.

• اطمینان از مصرف کافی فولیک اسید و ویتامین B۱۲ در رژیم غذایی

• مشاوره با پزشک برای خوردن قرص‌های مکمل آهن چرا که مصرف این قرص بدون مشورت با فرد متخصص صحیح نیست.

• زنانی که باردار نبوده اما در سن بارداری قرار دارند باید هر ۵ تا ۱۰ سال یکبار آزمایش کم خونی بدهند. این امر حتی در شرایط سلامت باید صورت گیرد. انجام این آزمایش‌ها باید از زمان نوجوانی آغاز شود.

• همچنین زنانی که باردار نیستند و در سن بارداری قرار دارند در صورت داشتن علائمی چون عادت ماهانه شدید و طولانی، مصرف آهن کم و یا تشخیص قبلی ابتلا به کم خونی باید هر سال آزمایش خون بدهند.

اکثر افراد از طریق یک رژیم غذایی سالم و منظم می‌توانند از غذاهای سرشار از آهن استفاده کنند اما برخی افراد نمی‌توانند آهن کافی بدست آورند که مهمترین این افراد دختران نوجوان و زنان در سن بارداری هستند که یا در هر عادت ماهانه خون زیادی را از دست می‌دهند یا بیش از یک بچه دارند و یا از IUD استفاده می‌کند.

نتیجه‌گیری

کم خونی بیماری شایعی است که بویژه در بین خانم‌ها شیوع بالایی دارد. تشخیص کم خونی با آزمایش CBC صورت می‌گیرد. کم خونی ناشی از فقر آهن یا آنمی تا حدود زیادی از طریق سبک زندگی سالم و رعایت رژیم غذایی مناسب قابل پیشگیری است. برای تشخیص و درمان کم خونی می‌توانید از معاینات چکاپ سلامت پرانا و رژیم غذایی بهره‌مند شوید. برای اطلاع از جزئیات معاینات و سایر خدمات مرکز طب کار پرانا با ما در تماس باشید

طب کار پرانا را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید.