فهرست محتوا
تفسیر آزمایش چربی خون از این رو مهم است که به‌منظور ارزیابی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد استفاده می‌شود. بدین منظور با انجام یک آزمایش خون ساده میتوان سطح چربی‌های موجود در خون را اندازه‌گیری کرد. در این آزمایش که در واقع به صورت یک پنل یا مجموعه‌ای از آزمایشات است سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید خون سنجیده می‌شود. در صورت بالا بودن چربی خون و با در نظر گرفتن عوامل خطر شناخته شده، میتوان با استفاده از ورزش، رژیم غذایی و دارو، سطح چربی خون را کاهش داد و از پیامدهای نامطلوب پیشگیری کرد. از این رو با انجام آزمایش چربی خون در معاینات چکاپ سلامت فردی و حتی سازمانی تحت عنوان معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای میتوان خطرات ناشی از چربی خون بالا را کاهش داد.
آزمایش چربی خون چیست؟
در آزمایش چربی خون که به آن پنل لیپید هم گفته می‌شود سطح مولکول‌های چربی خون اندازه‌گیری می‌شود. این پنل اغلب از چهار آزمایش کلسترول و یک آزمایش تری‌گلیسیرید تشکیل شده است. بالا بودن سطح لیپید خون باعث انباشته شدن مقدار زیادی چربی در دیواره رگ‌های خونی شده که عامل بروز التهاب و همچنین ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است. از این‌رو، آزمایش چربی خون برای بررسی خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در بزرگسالان و اطفال کاربرد دارد.
آزمایش چربی خون چکاپ سلامت شامل چیست؟
در آزمایش چربی یا همان پنل لیپید ۵ نوع آزمایش مختلف وجود دارد که به‌شرح زیر است:
آزمایش کلسترول کل
این آزمایش سطح کل کلسترول خون یعنی مجموع LDL، VLDL و HDL را اندازه‌گیری می‌کند.
آزمایش LDL (کلسترول بد)
این نوع کلسترول که به کلسترول بد معروف است معمولا با رسوب کردن در عروق خونی باعث افزایش خطر بیماری‌های قلبی می‌شود.
آزمایش کلسترول VLDL
سطح این نوع کلسترول در حالت طبیعی در خون بسیار پایین است چرا که بیشتر آن از غذایی حاصل می‌شود که به تازگی صرف شده است. بالا بودن مقدار VLDL در آزمایش ناشتای چربی بیانگر وجود اختلال در سوخت و ساز چربی است.
آزمایش کلسترول HDL (کلسترول خوب)
این نوع کلسترول که به کلسترول خوب معروف است به کاهش LDL در بدن کمک می‌کند.
آزمایش تری‌گلیسیرید
تری‌گلیسیرید یک نوع چربی است که از تجزیه مواد غذایی به خون راه پیدا می‌کند. بالا بودن مقدار تری‌گلیسیرید خون در افزایش خطر بیماری‌های قلبی و التهاب پانکراس نقش دارد.
چه زمانی انجام آزمایش چربی خون توصیه می‌شود؟
اگر شما مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی_عروقی هستید و یا اینکه ریسک فاکتورهای مربوط به ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را دارید، باید به صورت مستمر آزمایش چربی بدهید. برخی از این ریسک فاکتورها عبارتند از:
- سن، برای مردان بالای ۴۵ سال و برای زنان بالای ۵۵ سال
- بالا بودن سطح کلسترول خون در آزمایش قبلی
- استعمال دخانیات
- ابتلا به چاقی
- نداشتن تحرک کافی و ورزش نکردن
- بالا بودن فشار خون
- ابتلا به دیابت و یا پیش دیابت
- سابقه خانوادگی (والدین، خواهر و برادر) ابتلا به بیماری‌های قلبی در سنین پایین (زیر ۵۵ سال)
مردان با سن بیشتر از ۴۵ سال و زنان با سن بیشتر از ۵۵ سال، در صورت عدم وجود عوامل خطر، هر ۴ تا ۶ سال لازم است آزمایش چربی خون را انجام دهند. آزمایش چربی خون در کودکان، نوجوانان و جوانان، ۱ بار در سن ۹ تا ۱۱ سالگی و بار دیگر در سن ۱۷ تا ۲۱ سالگی، انجام می شود. کودکان با سن زیر ۲ سال، لازم نیست.
تفسیر آزمایش چربی خون چکاپ سلامت چگونه انجام می‌شود؟
مقدار نرمال متغیرها در آزمایش چربی خون با واحد میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) به شکل زیر است:
- مقدار نرمال کلسترول کل: زیر ۲۰۰ mg/dL
- مقدار نرمال HDL: بالای ۵۰ mg/dL
- مقدار نرمال LDL: زیر ۱۰۰ mg/dL
- مقدار نرمال تری‌گلیسیرید: زیر ۱۵۰ mg/dL
بر اساس مقادیر نرمال تعریف شده برای آزمایش چربی خون، نتیجه آزمایش شما نشان دهنده یکی از موارد زیر است:
- مقدار کلسترول خون نرمال و طبیعی
- مقدار کلسترول خون در حد آستانه (خطر خفیف بیماری‌های قلبی)
- مقدار کلسترول تا حدودی بالاتر از حد نرمال (خطر متوسط بیماری‌های قلبی)
- مقدار کلسترول بسیار بالاتر از حد نرمال (خطر بالای بیماری‌های قلبی)
آیا لازم است قبل از انجام آزمایش چربی خون ناشتا بود؟
اولین اقدام برای انجام آزمایش چربی خون چکاپ سلامت در آزمایشگاه ناشتا بودن به مدت ۱۲ ساعت می باشد. نکته ای که بایستی بدانید این است که برای اطمینان از آزمایش چربی خون داشتن رژیم غذایی و وزن ایده آل به مدت دو هفته کمک کننده خواهد بود. در صورت مصرف هر نوع داروی پزشک خود را مطلع سازید زیرا احتمال قطع داروها و یا جایگزینی آنها برای مدتی بسیار حائز اهمیت است.
از مصرف مشروبات الکلی و دخانیات به مدت ۷۲ ساعت پیش از انجام آزمایش بپرهیزید زیرا می تواند عاملی برای رسیدن به نتایج کاذب شود. از انجام فعالیت های سنگین ورزشی به مدت ۲۴ ساعت اجتناب ورزید.
توصیه‌های لازم در صورت بالا بودن چربی خون
حفظ سبک زندگی سالم، بخش مهمی از برنامه درمان چربی خون بالا و حفظ سلامت قلب است. با رعایت موارد زیر می‌توانید سبک زندگی خود را تغییر دهید:
- از رژیم غذایی کم‌چربی (شامل چربی‌های اشباع و اشباع نشده ترانس) پیروی و در صورت لزوم به کارشناس تغذیه مراجعه کنید.
- به طور منظم ورزش کنید. تمرینات هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه سواری و شنا، روش‌های خوبی برای کاهش چربی خون هستند. ورزش همچنین باعث کاهش فشار خون، قند خون و میزان استرس می‌شود.
- از استعمال دخانیات اجتناب کنید.
- در صورت ابتلا به فشار خون و دیابت باید تحت نظر پزشک آن را کنترل کنید.
- در صورت نیاز به دارو، در مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک تعلل نکنید.
تغذیه مناسب برای کاهش چربی خون
- قبل از پختن گوشت، تمام چربی‌های قابل مشاهده را جدا کنید.
- قبل از پختن مرغ، پوست روی آن را جدا کنید.
- غذاهای سرخ شده یا سس‌های پرچرب مصرف نکنید.
- به جای سرخ کردن گوشت، آن را آب‌پز یا کباب کنید.
- زرده تخم‌مرغ را نخورید. می‌توانید سفیده تخم مرغ را بخورید.
- از غذاهای حاوی امگا ۳ استفاده کنید.
- مصرف الکل را محدود کنید.
- از لبنیات کم‌چرب مانند شیر بدون چربی یا شیر کم‌چرب، ماست کم‌چرب، بستنی کم‌چرب و پنیرهای کم‌چرب استفاده کنید.
- از مصرف شیر پرچرب و کامل، بستنی پرچرب، خامه، پنیر پرچرب یا شکلات شیری خودداری کنید.
- فیبر بیشتری را در رژیم غذایی خود قرار دهید. میوه‌ها و سبزیجات منابع غنی از فیبر هستند. روزانه ۳ تا ۵ وعده سبزیجات و ۲ تا ۴ وعده میوه مصرف کنید.
در نتیجه:
برای تفسیر آزمایش چربی خون لازم است ابتدا آیتم‌های چربی مورد سنجش را یاد بگیریم که در این مقاله با آن آشنا شدیم. علاوه بر این مقدار نرمال هر یک و عوامل خطر مربوط به آنها را بررسی و توصیه‌های لازم در این خصوص را ارائه کردیم. فراموش نکنید که ارزیابی دوره‌ای چربی‌خون در کنار سایر آزمایشات در چکاپ سلامت ضروری است که این مورد در معاینات طب کار نیز سنجیده می‌شود. پروفایل چربی خون بخشی از آیتم‌های ضروری در آزمایشات خون معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای است که در مطالب قبلی بدان اشاره شده است. در صورت هر گونه سوال یا ابهام کارشناسان ما در مرکز طب کار پرانا پاسخگوی شما عزیزان خواهند بود.
طب کار پرانا را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید.
