انواع تجهیزات حفاظت فردی

سلامتی یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های هر فرد است که تاثیر بسیار زیادی در سلامت روحی و روانی و کیفیت زندگی فردی و شغلی وی دارد. متاسفانه عوامل تهدیدکننده سلامتی در تمام محیط‌ها می‌تواند برای فرد خطر آفرین باشد. باتوجه به زندگی‌های امروزه، افراد حداقل 8 ساعت از شبانه‌روز را در محیط کار سپری می‌کنند. در نتیجه پیشگیری از ایجاد هرگونه آسیبهای ناشی از کار در افراد و رعایت اصول ایمنی یکی از اولویت‌های اصلی در محیط کار است. یکی از بهترین راه‌های جلوگیری از آسیب، استفاده از انواع تجهیزات حفاظت‌فردی در محیط کار است. در ادامه مطلب برخی از انواع تجهیزات حفاظت فردی و لزوم استفاده از آنها معرفی و توضیح داده شده‌است.

وسایل حفاظت فردی چیست و چرا استفاده از آن در مشاغل توصیه می‌شود؟

وسایل حفاظت فردی به تجهیزات و وسایلی گفته می‌شود که تمامی افراد جهت ایمنی و حفظ جان و سلامتی خود در محیط کار  بایستی از آنها استفاده کنند. با توجه به متنوع بودن مشاغل، عوامل تهدیدکننده سلامت افراد نیز بسیار متنوع است. بروز حادثه و صدمه به افراد یکی از شایع‌ترین اتفاقات در زمینه‌های سلامتی در محیط‌های کاری است. در نتیجه استفاده از وسایل حفاظت فردی، می‌تواند از رسیدن آسیب‌های جدی که در اثر کار کردن مستمر در برخی مشاغل مخاطره‌آمیز به فرد وارد می‌شود جلوگیری کند.

انواع تجهیزات حفاظت فردی در محیط کار شامل چیست؟

با توجه به نوع کار و عوامل تهدید کننده سلامتی در محیط، وسایل حفاظت فردی در مشاغل مختلف با یکدیگر متفاوت است. انواع وسایل حفاظت فردی را می‌توان به‌طور کلی بصورت زیر تقسیم‌بندی کرد:

تجهیزات حفاظت فردی محافظت از سر

حفاظت از سر و جمجمه خصوصا در مشاغل ساختمانی، معادن، مهندسین عمران و معمار و … که احتمال سقوط اشیا روی سر فرد زیاد است بسیار اهمیت دارد. حفاظت از سر در بیشتر موارد با کمک کلاه ایمنی انجام می‌شود. کلاه ایمنی باید سبک، عایق و متناسب با کار فرد باشد. مهم‌ترین ویژگی کلاه ایمنی توانایی مقاومت در برابر ضربه است. انواع کلاه ایمنی در کلاس‌های A/B/C ساخته می‌شود.

کلاه ایمنی از سه بخش تشکیل شده است:

1. Shell یا پوسته کلاه: قسمت خارجی کلاه را تشکیل می‌دهد.
2. Suspension Agent یا عامل تعلیق ساز: عامل تعلیق‌ساز از 4 یا 6 پایه جهت اتصال به پوسته خارجی و یک قطعه ستاره‌اي شکل که نقش استهلاك ضربه‌ها را برعهده دارد.
3. کمربند: جهت ثابت ماندن کلاه بر روي سر استفاده می‌شود.

تجهیزات حفاظت فردی محافظت از چشم

بینایی یکی از مهم‌ترین حواس انسان است که در شغل وی تاثیر مستقیم دارد. استفاده از عینک ایمنی با توجه به مخاطرات موجود در محیط کار بسیار اهمیت دارد. مخاطراتی که بینایی و چشم افراد را تهدید می‌کند در مشاغلی همچون جوشکاری، پزشکی، افرادی که با موادشیمیایی در تماس هستند، افرادی که با ذرات معلق و گردوغبار در تماس هستند و… یافت می‌شود. جهت حفاظت از چشم می‌توان از عینک‌های ایمنی، حفاظ‌هاي جوشکاري، عینک‌های ایمنی لیزري و انواع شیلد و حفاظ‌هاي صورت استفاده کرد. در موارد حفاظت از چشم، عینک ایمنی:

• نباید دید فرد را محدود کند
• نباید مانع عملکرد صحیح فرد باشد
• نباید منافاتی با دیگر تجهیزات ایمنی داشته باشد
• همچنین عینک باید به راحتی تمیز و ضد عفونی شود.

انواع عینک ایمنی

انواع عینک‌های ایمنی بر اساس جنس، عملکرد، شکل ظاهری تقسیم‌بندی می‌شوند.

• عملکرد: محافظت در برابر صدمات مکانیکی، محافظت در برابر اشعه، محافظت در برابر اجسام خارجی، محافظت در برابر تابش و گرما
• جنس: جنس محافظ‌های چشم می‌تواند از پلی کربنات، استات و یا PETG باشد.
• شکل ظاهری: تقسیم محافظ صورت و چشم با توجه به شکل آنها شامل عینک‌های ایمنی، چشم پوش‌های ایمنی (با گردش مستقیم هوا، با گردش غیر مستقیم هوا، بدون گردش هوا) و شیلدهای صورت (شیلد حفاظتی قابل نصب رو سر و صورت ،شیلد حفاظتی قابل نگه‌داشتن با دست )

تجهیزات حفاظت فردی محافظت از گوش

گوش‌ها و حس شنوایی فرد یکی از مهم‌ترین بازدارنده‌های فرد از خطر هستند. در صورتی‌که فرد به‌صورت مداوم در تماس با صداهای بلند و آزاردهنده باشد، ممکن است مبتلا به کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا و یا به مرور زمان دچار ناشنوایی شود. حفاظت از این عضو کارآمد یکی از اصول مهم ایمنی در محیط‌های کاری است. گوشی‌های حفاظتی موجود جهت استفاده در دو دسته تقسیم بندی می‌شود:

1. گوشی‌های داخل گوش (Ear Plugs): امکان انتقال عفونت گوش بالا بوده و کاهندگی صدا در این گوشی‌ها کمتر از انواع دیگر است.
2. گوشی‌های هدفونی یا خلبانی (Ear Muffs): کاهندگی صدای بالا و عدم انتقال عفونت

نوعی از گوشی‌های داخل گوشی یا ایرپلاگ‌ها جهت استفاده شخصی افراد ساخته می‌شود که با توجه به انحصاری بودن آن انتقال عفونت کاهش یافته و با توجه به ساخت آن با توجه به آناتومی گوش فرد، کاهندگی صدا در آن‌ها نیز بیشتر از مدل‌های آماده در بازار است. در مواردی که صدا بیشتر از 110 دسی‌بل است توصیه می‌شود از هر دو نوع گوشی جهت کاهندگی هر چه بیشتر صدا استفاده شود.

تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از دست‌

دستها یکی از مهمترین اندام‌ها جهت انجام فعالیت‌های روزانه هستند.محافظت از این عضو به دلیل در تماس بودن با انواع مخاطرات بسیار همچون سوختگی، شکستگی، بریدگی، قطع عضو، تماس با مواد شیمیایی و… اهمیت دارد. یکی از مهم‌ترین وسایل محافظت از دست‌ها جهت پیشگیری از حادثه، استفاده از دستکش‌های حفاظتی است. دستکش‌های حفاظتی انواع گوناگونی دارد.

انواع دستکش‌های حفاظتی

1. دستکش لاتکس: این دستکش‌ها از لاتکس طبیعی ساخته شده‌است و خاصیت ارتجاعی دارد. در مقابل اسیدها، بازها، نمکها و کتونها مقاومت نسبی دارد این دستکشها جهت استفاده افراد شاغل در محیط‌هایی که در تماس با مواد غذایی ، مونتاژ وسایل الکتریکی، تهیه وسایل پزشکی و … مناسب است.
2. دستکش نئوپرن: جنس این دستکش از لاستیک مصنوعی پیشرفته است که در برابر موارد نفتی مقاومت بهتری نسبت به انواع لاتکس دارد. مقاومت در مقابل اسیدهاي سوز آور، الکلها، جوهرها، خنک‌کننده‌ها، کتونها، چربی‌ها،دترجنت‌ها و… از ویژگی‌های این دستکش است. در مشاغل صنایع شیمیایی، پتروشیمی، رنگ آمیزي، شستشوي صنعتی، پروسه‌هاي چربی زدایی و… استفاده از این دستکش ارجحیت دارد.
3. دستکش نیتریل: یک نوع لاستیک مصنوعی است. تحت عناوین NBR و اکریلونیتریل یا بوتادین نیز شناخته می‌شود.
4. دستکش وینیل: جنس این دستکش‌ها از PVC  است. در برابر همه PH‌ها بجز اسیدسولفوریک مقاومت دارد.
5. دستکش‌های چرمی: این دستکشها در مقابل جرقه هاي الکتریکی ،گرماي متوسط و سطوح ناهموار از دست‌ها محافظت می‌کند. مشاغلی همچون جوشکاری بیشترین استفاده از این دستکش را دارد.
6. دستکش‌های آلومینومی: این دستکش‌ها در مشاغلی همچون جوشکاران، کارگران کوره، شیشه گران و ریخته گران استفاده می‌شود.
7. دستکش‌های آرامیدی: آرامید یک ماده سنتتیک است که در مقابل گرما و سرما مقاومت خوبی دارد. مشاغلی که با این مخاطرات در تماس هستند بهتر است از این نوع دستکش استفاده کنند.

تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از پا

شایع‌ترین آسیب‌های شغلی ایجاد شده در این عضو شامل له‌شدگی، برخورد با قطعات تیز و برنده، سوختگی و… است. کفش و چکمه‌های مخصوص کار ویژگی‌های مخصوصی دارند که با توجه به شغل فرد و عوامل تهدیدکننده در آن جهت پیشگیری از حادثه تعیین می‌شود. در بیشتر موارد این ویژگی‌ها شامل پنجه فولادی کفش جهت جلوگیری از آسیب پنجه، رویه کفش چرم (عایق برق)و یا PVC (عایق مواد شیمیایی)است. کف کفش قابل انعطاف و از موادی مانند پلی‌اورتان ساخته می‌شود.

انواع تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از تمام بدن

در برخی مشاغل با توجه به نوع کار فرد، امکان بریدگی و تماس بدن با مواد شیمیایی، تشعشعات، برخورد با ابزار، تماس با مواد عفونی، سقوط و …وجود دارد. برای حفاظت فرد از این موارد می‌توان از وسایل زیر استفاده کرد.

لباس کار: برای حفاظت فرد از اینگونه خطرات شغلی میتوان از جلیقه ایمنی،لباس های بلند و سراسری ،ژاکت های ایمنی و … استفاده کرد. این لباس‌ها بسته به کاربرد آن از کاغذ، پنبه، پشم، چرم، لاستیک، فلز و … ساخته می‌شوند.

نکات ایمنی مرتبط با لباس کار

• لباس کار بایستی با توجه به مخاطرات موجود در هر شغل انتخاب شده تا از بروز خطرات تا حد ممکن جلوگیری نماید.
• لباس کار بایدمتناسب با ابعاد بدنی کارگر باشد و هیچ قسمت از آن آزاد نباشد. کمر آن همیشه بسته و جیب‌های آن کوچک بوده و حتی‌الامکان تعداد جیب‌ها کم باشد.
• کارگرانی که با انواع ماشین‌آلات کار می‌کنند باید لباس کاری داشته باشند که هیچ قسمت از آن باز و یا پاره نباشد.
• بستن کراوات، آویزان نمودن زنجیر، ساعت، کلید و نظایر آن‌ها روی لباس کار اکیداً ممنوع است.
• در محل کاری که احتمال خطر انفجار و یا حریق باشد، همراه داشتن مواد قابل اشتعال در لباس کارگران مربوطه اکیداً ممنوع است.

کمربند ایمنی: یکی از مهم‌ترین وسایل حفاظت از تمامی بدن خصوصا در مواردی که کار فرد در ارتفاع قرار دارد استفاده از کمربند ایمنی است. کمربند ایمنی، جان فرد را در زمان سقوط حفظ می‌کند.

تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از ریه

در مواردی که فرد به‌طور مستمر با موارد عفونی، گردو غبار، مواد شیمیایی و… در تماس باشد احتمال آسیب ریه بسیار زیاد است. این عوامل تهدیدکننده که به 3 گروه گاز، بخار و آلاینده‌های ذره‌ای تقسیم می‌شوند می‌تواند باعث از کار افتادگی و حتی فوت فرد شاغل شود. بهترین راه محافظت از ریه‌ها استفاده از انواع ماسک‌های حفاظتی متناسب با نوع مخاطرات شغلی است.

انواع ماسک های موجود در بازار شامل موارد زیر است که با توجه به نوع آلاینده استفاده میشود:

1. ماسک رساننده هوای اتمسفری
2. ماسک دارای کپسول هوا
3. ماسک دارای لوله هوارسانی
4. ماسک تصفیه‌کننده هوا
5. ماسک حذف‌کننده بخار و گازها
6. ماسک کارتریج‌دار
7. ماسک گازی
8. ماسک کربن فعال
9. ماسک جدا‌کننده ذرات

نتیجه‌گیری:

همانطور که در بالا توضیح داده شد انواع تجهیزات حفاظت فردی برای محافظت از سلامت فرد در برابر مخاطرات محیط کار وجود دارد. همانطور که استفاده درست و مناسب از تجهیزات ایمنی باعث کاهش خطر آسیب می‌شود، در صورت عدم استفاده صحیح و یا استفاده از وسایلی که مناسب ماهیت شغل و مواجهات فرد نباشد می‌تواند خطر آسیب را افزایش دهد. لذا توجه به نوع کار و موارد تهدید کننده در محیط می‌تواند راهنمای مناسبی برای افراد جهت انتخاب انواع تجهیزات حفاظت فردی و پیشگیری از حادثه باشد. در کنار تمامی وسایل حفاظت فردی، رعایت اصول ایمنی توسط فرد نیز به کاهش صدمات شغلی کمک می‌کند. یکی از مواردی که در معاینات پزشکی مرکز طب کار پرانا انجام می‌شود بررسی مخاطرات شغلی هر فرد و تعیین نوع وسایل حفاظت فردی مناسب جهت حفظ ایمنی و سلامت افراد است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.

• Instagram
• YouTube
• LinkedIn
• Pinterest