فهرست محتوا
آسیب‌های اسکلتی-عضلانی ناشی از کار، شایع‌ترین نوع از آسیب‌ها و بیماری‌های شغلی بوده و از عمده‌ترین علل از کارافتادگی کارکنان است. یکی از این اختلالات اسکلتی-عضلانی، سندرم تونل کارپال Carpal Tunnel Syndrome) CTS) است که بویژه در کارکنان اداری و مشاغلی با حرکات تکراری دست به‌فراوانی دیده می‌شود. بنابراین در کلیه مشاغلی که دست‌ها در معرض اعمال فشار و حرکات تکراری هستند مانند تایپیست‌ها، کارگران بسته‌بندی، کارگران فنی، نقاشان ساختمانی، مکانیک‌ها و…. احتمال بروز این آسیب وجود دارد. سندرم تونل کارپال اغلب با احساس شدید درد و ناراحتی در ناحیه دست همراه است و حتی می‌تواند منجر به معلولیت در میان کارگران شود. موثرترین راه پیشگیری از سندرم تونل کارپال و حتی بهبود آن، رعایت و حفظ پوسچر صحیح دست و انجام نرمش مناسب است. در این مقاله پوسچر صحیح تایپ و کار با کیبورد کامپیوتر و نرمش‌های مناسب برای ناحیه دست ارائه شده‌است.
سندرم تونل کارپال چیست و چه عواملی منجر به بروز آن می شود؟
سندرم تونل کارپال زمانی رخ می‌دهد که عصب مدیان در تونل کارپال مچ دست تحت فشار قرار گیرد و نه تنها کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه فشار اجتماعی و اقتصادی بزرگی نیز بر آن‌ها تحمیل می‌کند. حرکات تکراری و وضعیت مفصل مچ دست، از مهم‌ترین عوامل بیومکانیک تاثیرگذار در بروز CTS هستند. تغییرات زاویه مچ دست از عوامل موثر در فشرده‌سازی عصب مدیان شناخته شده که منجر به تغییر شکل عصب مدیان در ناحیه تونل کارپال می‌شود. علاوه بر این، حرکت انگشتان به علت فشرده‌سازی بافت نرم اطراف و تاندون فلکسور انگشتان سبب تغییر شکل عصب مدیان نیز می‌شود.
علائم و نشانه‌های سندرم تونل کارپال CTS چیست؟
علائم CTS شامل گزگز انگشتان اول تا سوم و نیمه رادیال انگشت چهارم، درد در قسمت مچ دست و کرختی انگشتان است. این علائم اغلب در شب شدت یافته به‌طوری که بیمار را از خواب بیدار می‌کند. در مراحل پیشرفته بیماری، درد ساعد و شانه فرد بیمار را درگیر می‌کند و این علائم معمولا به دنبال استفاده زیاد از دست و انگشتان شدیدتر می‌شود. در موارد وخیم تر CTS که با درگیری حرکتی همراه است، بیمار از ضعف در هنگام استفاده از دست مانند برداشتن و نگه داشتن اجسام، چرخاندن کلید و دستگیره‌های درب، بستن دکمه لباس و حتی باز کردن درب شیشه شکایت دارد.
چه افرادی مبتلا به CTS می‌شوند؟
این سندرم در سنین ۶۰-۳۰ سالگی بروز می‌کند و در برخی مشاغل که حرکات تکراری دست و انگشتان و انحراف شدید مچ دست در آن وجود دارد، مانند تایپیست‌ها، کاربران کامپیوتر، پیانیست‌ها، کارگران بسته‌بندی، کارگران خط مونتاژ، کارمندان ادارات و بانک‌ها و حتی استفاده کنندگان ویلچر بیش‌تر بروز می‌کند.
چرا CTS در بین کاربران کامپیوتر شایع‌تر است؟
پوسچر مچ و انگشتان دست در هنگام تایپ کردن نه‌تنها موجب خستگی عضلانی می‌شود، بلکه ممکن است در وقوع CTS در میان کاربران کامپیوتر نیز موثر باشد. در هنگام تایپ کردن روی کیبورد حرکات تکراری اکستنشن و فلکشن انگشتان ممکن است سبب فشرده شدن عصب مدیان در ناحیه تونل کارپال شود. تغییر وضعیت مچ دست، حرکات انگشتان و استرس تماسی مچ دست با کیبورد می‌تواند منجر به افزایش فشار تونل کارپال شود.
بنابراین وضعیت دست و مدت زمان استفاده از دستگاه‌های ورودی کامپیوتر مانند کیبورد و موس به بروز ناراحتی اسکلتی-عضلانی در میان کاربران کامپیوتر منجر می‌شود. در نتیجه احتمال بروز تونل کارپال و ایجاد تغییر شکل محور طولی عصب مدیان افزایش می‌یابد. در نتیجه حفظ پوسچر صحیح مچ دست هنگام استفاده از موس و کیبورد بسیار اهمیت دارد. در نظر داشته باشید که در هیچ یک از این موقعیت‌ها نباید دست به‌گونه‌ای قرار بگیرد که مچ از راستای ساعد انحراف داشته باشد. به طریقه قرار گرفتن صحیح دست هنگام استفاده از موس و کیبورد در تصویر زیر دقت کنید.
راه پیشگیری از سندرم تونل کارپال CTS با نرمش
یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از سندرم تونل کارپال به جز حفظ پوسچر صحیح دست و پرهیز از کارهای تکراری انجام نرمش‌های مناسب دست است. این نرمش‌ها عضلات دست را تقویت کرده و انجام منظم آن باعث کاهش درد و خشکی انگشتان در نتیجه اعمال فشار و حرکات تکراری می‌شود. در تصویر و ویدئو زیر این نرمش‌ها آموزش داده شده‌است.
نتیجه‌گیری:
با توجه به مطالب گفته شده می‌توان نتیجه گرفت که ابتدا باید به طرز صحیح قرار گرفتن دست در موقعیت‌های مختلف توجه کرد. سپس بایستی از انجام حرکات تکراری، اعمال نیروی بیش از حد و حرکاتی که باعث کشیدگی دست می‌شود اجتناب کرد و یا آن‌ها را به حداقل رساند. اما در کنار حفظ پوسچر صحیح، انجام نرمش‌های دست نیز ضروری و مهم است. یکی از مواردی که در کاهش این اختلال در کاربران کامپیوتر کمک‌کننده و موثر است یادگیری طریقه صحیح تایپ ده انگشتی است. این مهارت تا حدود زیادی حرکات تکراری انگشتان و فشار وارد بر آن‌ها را کاهش می‌دهد. در صورت وجود هرگونه ابهام در این خصوص سوالات خود را با ما در میان بگذارید.
