فهرست محتوا
آیا شما هم به حساسیت یا آلرژی فصلی مبتلا هستید؟ ممکن است شما هم گهگاهی تجربه عطسه‌های مکرر و خارش بینی و گلو را داشته باشید. این علائم حتی در فصل گرم سال هم می‌تواند بروز کند و ربطی به سرماخوردگی نداشته باشد که در اینصورت می‌تواند ناشی از حساسیت فصلی باشد. حساسیت یا آلرژی فصلی در اثر واکنش سیستم بدن به آلرژن‌های موجود در هوا رخ می‌دهد. واکنش‌هایی که با التهاب و علائم خاص همراه بوده و فرد را آزار می‌دهد. افراد مبتلا ممکن است بیشتر تحت تاثیر مواد محرک موجود در محیط کار قرار گیرند و به آلرژی شغلی نیز مبتلا شوند که در معاینات بدو استخدام طب کار نیز بررسی می‌شود. در این مقاله با پرانا همراه باشید تا با حساسیت فصلی و علت و علائم آن بیشتر آشنا شوید.
حساسیت یا آلرژی فصلی چیست و چه علائمی دارد؟
آلرژی فصلی یا حساسیت فصلی یا تب یونجه یکی از حساسیتهای شایع است که معمولاً در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز، هنگامی‌که گیاهان گرده افشانی می‌کنند، بیشتر مشاهده می‌شود. این نوع حساسیت از استنشاق گردهٔ گیاهان یا ورود آن‌ها به چشم حاصل می‌شود. این بیماری با آسم نیز همراهی دارد و در موارد بسیاری، افراد به هردوی این بیماری‌ها مبتلا هستند. شیوع حساسیت فصلی بین ماه‌های بهار تا شهریور به دلیل وجود گرده گیاهان در هوا بیشتر است. گرما، رطوبت و وزش باد از دیگر عوامل تشدیدکننده آن است. این حساسیتها خود را با علائمی مثل خارش گلو، ورم چشم، سوزش و آبریزش بینی، خارش چشم، گرفتگی بینی و سرفههای آلرژیک نشان می‌دهند.
به مجموعه واکنش‌های سیستم ایمنی بدن نسبت به گرده گل و یا مواد دیگر در محیط، حساسیت فصلی (Seasonal Allergy) یا آلرژی فصلی می‌گویند. از آن‌جایی که این حساسیتها در یک فصل یا زمان خاصی از سال برای افراد رخ می‌دهد، به آن آلرژی فصلی گفته می‌شود.
شایع‌ترین علائم حساسیت فصلی یا آلرژی
رایج‌ترین علائم مشاهده شده برای حساسیت فصلی، شامل موارد زیر است:
- عطسه کردن مکرر
- خارش گلو
- آبریزش بینی
- گرفتگی صدا
- خارش چشم
- پف کردن پلک‌ها
- گرفتگی بینی و سینه
- گرفتگی گوش‌ها
تفاوت آلرژی فصلی با سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا
علاوه بر علائم ذکر شده، علائم خاص دیگری مانند سردرد، سرفه کردن و خس خس سینه نیز در افراد مشاهده شده است. اما نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از علائم آلرژی فصلی با سرماخوردگی و بیماریهای دیگری مثل آنفولانزا و کرونا مشترک هستند. اگر علاوه بر علائم آلرژی، نشانه‌هایی از درد بدن، ضعف، خستگی و سردرد شدید داشتید، باید آن را سرماخوردگی دانست. اگر هم دردهای عضلانی، اسهال و استفراغ یا سرفههای خشک و ممتد را در کنار این علائم تجربه کردید، احتمالا به آنفولانزا مبتلا شده‌اید. بی‌حالی شدید، از دست دادن حس بویایی و چشایی و تب و لرز شدید هم نشان دهنده ابتلا به کرونا است.
تفاوت دیگری که بین بیماریهای دستگاه تنفسی مثل سرماخوردگی و آلرژیهای فصلی وجود دارد، طورل دوره درمان و از بین رفتن علائم است. معمولا علائم سرماخوردگی پس از 7 الی 10 روز برطرف می‌شوند. اما حساسیتهای فصلی تا زمان درمان و یا رفع محرک‌ها، همچنان باقی می‌ماند؛ حتی گاهی علائم آلرژی ممکن است تا چند ماه باقی بماند.
درمان آلرژی و حساسیت فصلی
مهمترین قسمت در درمان آلرژی، یافتن علت و به عبارتی پیدا کردن آن مواد آلرژی‌زا است. در درمان خانگی حساسیت فصلی توصیه می‌شود:
- حتما در و پنجرههای محل زندگی خود را ببندید.
- حدالامکان مدت زمان کمتری را خارج از خانه سپری کنید.
- زمان خارج شدن از منزل از ماسک استفاده کنید.
- از هرگونه دود دوری کنید.
- از میوه، سبزیجات و غذاهای مناسب برای آلرژی استفاده کنید.
در صورت شدت علائم حساسیتهای فصلی و عدم درمان توسط روش‌های خانگی، لازم است حتما به پزشک مراجعه کرده و درمان دارویی را آغاز کنید. درمان دارویی می‌تواند شامل استفاده از داروهای زیر باشد:
داروهای حساسیت فصلی
- استفاده از داروی آنتی‌هیستامین
- قرص ایروکاست که معمولا برای حساسیتهای فصلی و آسم تجویز می‌شود.
- داروی هیدروکسی‌زین که بیشتر برای خارش و آلرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- داروی کتوتیفن، این دارو برای سرماخوردگی و حساسیتها به‌کار برده می‌شود.
برای حساسیت فصلی چه غذاهایی مفید است؟
میوه‌های آلرژی زا نخورید
هلو، هویج، سیب، خربزه، طالبی، موز، پرتقال ازجمله میوه‌هایی هستند که سبب تشدید آلرژی می‌شوند بنابراین بهتر است این میوه‌ها را مصرف نکنید تا زمانی که آلرژی کاملاً برطرف شود.عسل بخورید
سبزیجات و میوه بیشتر بخورید
به‌جای میوه‌های آلرژی‌زا سبزیجات و میوه‌های حاوی ویتامین C و آنتی‌اکسیدان بیشتر مصرف کنید. چراکه این خوراکی‌ها آنتی‌هیستامین زیادی دارند و سبب افزایش قدرت سیستم ایمنی برای مبارزه با آلرژی می‌شوند.
چربی امگا۳ مصرف کنید
امگا۳ ازجمله چربی‌های سالمی است که بدن ما به مقدار کافی از آن نیاز دارد. امگا۳ می‌تواند علائم و عوارض ناشی از آلرژی را کاهش دهد. شما می‌توانید با مصرف دانه‌های روغنی مثل تخم کدو، تخم کتان، کنجد، فندق، گردو و مواد غذایی دیگر مانند تخم‌مرغ و ماهی امگا۳ زیادی دریافت کنید. امگا۳ خاصیت ضدالتهابی دارد و به همین علت است که در درمان آلرژی فصلی مؤثر است. به کسانی‌که مبتلا به آلرژی هستند می‌توانند با تجویز پزشک قرص روغن ماهی مصرف کنند.
محصولات پروبیوتیک مصرف کنید
باکتری پروبیوتیک ازجمله باکتری‌های خوبی هستند که از میکروبیوم روده محافظت می‌کنند. در ضمن پروبیوتیک خاصیت ضدالتهابی دارد و تب یونجه را نیز درمان می‌کند.
عسل طبیعی بخورید
عسل طبیعی چون حاوی مقدار کمتری گرده است، می‌تواند مقاومت بدن در برابر دانه‌های گرده را افزایش دهد، ضمن اینکه عسل ماده غذایی ضدالتهاب نیز هست.
راه‌های پیشگیری از حساسیت فصلی
با این که عوامل طبیعی مختلفی در ایجاد حساسیت فصلی تاثیرگذار هستند اما با این حال می‌توان با رعایت چند نکته ساده از بروز آن جلوگیری کرد:
1. عامل اصلی حساسیت فصلی را شناسایی کنید
با خود مرور کنید که طی دو سه روز قبل به کجاها رفته و محیط مورد نظر چه ویژگی‌هایی داشته است. این کار به شما کمک می‌کند تا عامل اصلی آلرژی و حساسیت فصلی را شناسایی کنید. پس از معلوم شدن عامل حساسیت، باید از حضور در مکان‌هایی با چنین درختان و گیاهانی خودداری کنید. اگر هم چاره‌ای جز رفتن نبود، حتما از ماسک برای پیشگیری از حساسیت فصلی استفاده کنید.
2. در زمان مناسب منزل را ترک کنید
ساعت 5 تا 10 صبح، اوج زمان بالا آمدن و پخش گرده در محیط است. پس اگر برایتان مقدور است، در این ساعات از خانه خارج نشوید و کار خود را به بعدازظهر موکول کنید. چون دانه‌های گرده در بعدازظهر پایین می‌آیند و امکان بروز حساسیتهای فصلی کمتر است. گاهی اوقات اخبار نیز در خصوص غلظت مواد آلاینده موجود در هوا هشدار می‌دهد. ماندن در خانه در چنین وضعیت‌های ناسالمی، بهترین کار ممکن است.
3. درمان دارویی حساسیت فصلی را جدی بگیرید
اغلب افراد از زمان و فصل بروز حساسیت خود مطلع هستند.برای همین توصیه می‌کنیم تا دو هفته قبل از شروع موعد مشخص، راه‌های پیشگیری از بروز حساسیت فصلی را جدی گرفته و دارو مصرف کنید. تزریق یک آمپول آلرژی قبل از موعد، برای یک فصل شما را از ابتلا به علائم حساسیتی خلاص می‌کند. قبل از مصرف هر دارویی، از عوارض آن مطلع شوید؛ زیرا بیشتر داروهای ضد حساسیت، خواب آور هستند.
4. رطوبت منزل را کاهش دهید
قارچ یکی از عوامل اصلی حساسیت است که بیشتر در محیط‌های مرطوب و گرم رشد می‌کند. وجود قارچ در محیط منزل، احتمال ابتلا به آلرژیهای فصلی را افزایش می‌دهد. پس در روزهای بارانی که رطوبت هوا بیشتر است، دمای محیط را کنترل کنید تا قارچ‌ها فرصت رشد نداشته باشند.
5. به بهداشت فردی توجه کنید
چسبندگی دانه‌های گرده موجود در هوا بسیار زیاد است. این دانه‌ها بسیار ریز بوده و با چشم دیده نمی‌شوند. پس بدون اینکه متوجه آن‌ها شویم، روی مو و پوست بدن نشسته و به لباس می‌چسبند. همچنین بهتر است تا افرادی که علائم حساسیت فصلی دارند، از لنز چشمی استفاده نکنند زیرا نفوذ دانه‌های گرده به لایه های زیرین لنز، مشکل زا خواهد بود. البته رعایت بهداشت فردی، یک روش راحت برای پیشگیری از بروز حساسیت فصلی است. پس به‌طور مرتب دوش گرفته و لباس‌های خود را عوض کنید.
6. از لوازم معطر و غیر ضروری استفاده نکنید
عروسک و ابزارهای موجود در محیط، منبعی برای تجمع گرد و خاک یا مواد حساسیت‌زا هستند. برای همین در فصل‌هایی که سابقه ابتلا به حساسیت فصلی را دارید، از چنین وسایلی دوری کنید. یا استفاده از برخی مواد خوشبو کننده مانند عود و شمع را کنار بگذارید؛ رایحه اضافی پخش شده از چنین عطرهایی، محرک حساسیت فصلی هستند.
9. به نظافت منزل توجه کنید
بخش عمده‌ای از حساسیت گلو و مجاری تنفسی، ناشی از گرد و خاک موجود در محیط است. چون گرد و خاک باعث تشدید شدن حساسیت فصلی می‌شود. تمیز کردن مداوم و استفاده از دستگاه تهویه هوا در منزل، راهکاری جالب برای کاهش گرد و خاک موجود در محیط است. همچنین برای خشک کردن لباس‌های شسته شده، از محیط داخل منزل استفاده شود. پنجره‌ها را بسته نگه داشته و حتی‌الامکان از فرش‌های پرزدار استفاده نکنید. البته شستشوی هفتگی ملحفه و روتختی نیز، در پیشگیری از بروز حساسیت فصلی موثر است.
8. از استرس اجتناب کنید
استرس علاوه بر اثرات مخربی که بر روح و روان افراد دارد، عاملی برای بروز حساسیتهای فصلی است. برای کنترل این احساس مخرب، می‌توانید با انجام مدیتیشن و برخی فعالیت‌های ورزشی دیگر، استرستان را کم کنید. این کار باعث حفظ سلامتی بدن و کاهش علائم حساسیت فصلی می‌شود.
9. به الیاف تشک و بالش خود توجه کنید
برخی از تشک و بالش‌هایی که ما در هنگام خواب استفاده می‌کنیم، با پر طبیعی پرندگان پر شده است. این پرهای طبیعی به مرور زمان خرد شده و موجب حساسیت می‌شوند. پس اگر سابقه ابتلا به آلرژیهای فصلی را دارید، از تشک و بالشی استفاده کنید که با الیاف مصنوعی همچون پلی استر پر شده باشد.
9. کمتر به استخر بروید
همانطور که می‌دانید برای تمیز نگه داشتن آب موجود در محیط استخر‌ها از کلر استفاده می‌کنند. خطرناکی گاز کلر برای فرد مبتلا به آلرژی فصلی، به اندازه دود است. شدت این خطر برای استخرهای سرپوشیده بیشتر است، چون گاز کلر در یک فضای بسته جمع می‌شود. پس برای کنترل حساسیت فصلی در شهریور و ماه‌های گرم سال، کمتر به استخر بروید.
نتیجه‌گیری
حساسیت یا آلرژی فصلی، بیماری است که در همه فصل‌ها وجود داشته و افراد زیادی را مبتلا می‌کند، این بیماری علائم متفاوتی داشته ولی از شایع‌ترین علائم آن عطسه، سرفه، آبریزش بینی و آمدن اشک از چشم است. بیشترین علت ابتلا به آلرژیفصلی نیز گرده افشانی گیاهان است که اغلب با درمانهای خانگی درمان می‌یابد. در این مطلب در خصوص این نوع از آلرژی و علائم رایج آن توضیح دادیم. همچنین روش هایی را برای درمان و پیشگیری از حساسیتهای فصلی را پیشنهاد کردیم. اما فراموش نکنید که برای درمان قطعی حساسیت و آلرژی باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت هرگونه ابهام و سوال در خصوص این مقاله از طریق راه‌های ارتباطی طب کار پرانا با ما تماس بگیرید.
طب کار پرانا را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید.
