فهرست محتوا
تشخیص کم کاری تیروئید (Hypothyroidism)، از طریق معاینه بالینی و همچنین آزمایش خون امکان‌پذیر است. کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید فرد به اندازه کافی هورمون تیروئید برای فعالیت نرمال بدن تولید نمی‌کند. تیروئید کم کار ممکن است در مراحل اولیه علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با گذشت زمان، کم‌کاری تیروئید درمان نشده، می‌تواند باعث تعدادی از مشکلات سلامتی مانند چاقی، درد مفاصل، ناباروری و بیماری قلبی شود. بدین منظور انجام آزمایش تیروئید به عنوان آزمایشات تکمیلی در معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای به کارفرمایان توصیه می‌شود. در این مقاله در مورد علائم کم‌کاری تیروئید و راه تشخیص آن توضیحات لازم داده شده است.
تیروئید چیست ؟
تیروئید، یک غده پروانه‌ای شکل کوچک است که در قسمت جلوی گردن، درست زیر سیب آدم، قرار دارد. هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید شامل تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) هستند. این هورمون‌ها تأثیر زیادی بر سلامت فرد دارند و بر تمام جنبه‌های متابولیسم فرد تأثیر می‌گذارند. هورمون‌های تیروئید همچنین بر کنترل عملکردهای حیاتی مانند دمای بدن و ضربان قلب تأثیر می‌گذارند.
عوامل موثر بر ایجاد کم‌کاری تیروئید
- بیماری خود‌ایمنی (تیروئیدیت هاشیموتو)
- پاسخ بیش از حد به درمان پرکاری تیروئید
- برداشتن تمام یا بخش بزرگی از غده تیروئید
- رادیوتراپی
- دارو‌ها (مانند لیتیوم)
- بیماری مادرزادی
- اختلال در هیپوفیز
- بارداری
- کمبود ید
علائم تیروئید کم کار
ممکن است در ابتدا، هیپوتیروئیدیسم علائم قابل‌توجهی نداشته باشد اما با گذر زمان این علائم ظاهر می‌شوند:
- احساس خستگی
- افزایش وزن
- یبوست
- از دست‌دادن میل جنسی
- ریزش مو
- شکننده شدن موها و ناخن‌ها
- پوست خشک و همراه با خارش
- مشکلات یادگیری و حافظه
- سقط جنین
- سقط مکرر
اگر هیپوتیروئیدی در دوران نوزادی به سرعت تشخیص و درمان نشود ممکن است عقب‌ماندگی رشد جسمی یا آسیب ذهنی (کرتینیسم) اتفاق بیفتد. معروفترین علامت هیپوتیروئیدی در نوزادی بزرگی زبان، هیپوتونی (کم بودن فعالیت و تحرک) و دیر بسته شدن فونتانلها (ملاج سر) است.
کم کاری تیروئید منجر به ایجاد چه مشکلاتی برای سلامت فرد می‌شود؟
- گواتر: تحریک مداوم تیروئید برای ترشح هورمون‌های بیشتر ممکن است باعث بزرگ‌تر شدن این غده شود که گواتر نام دارد. گواتر می‌تواند علاوه بر ایجاد مشکلات در ناحیه گلو بر روی ظاهر فرد نیز تاثیر گذاشته و در بلعیدن و تنفس نیز اختلال ایجاد کند.
- مشکلات قلبی: کم‌کاری تیروئید ممکن است با افزایش خطر بیماریهای قلبی و ایست قلبی مرتبط باشد، به این دلیل که سطوح بالای LDL می‌تواند در افراد با تیروئید کم‌کار رخ دهد.
- مسائل مربوط به سلامت روان: به دنبال کم‌کاری تیروئید رخ داده و ممکن است در طول زمان شدیدتر نیز شود. کم کاری تیروئید می‌تواند باعث آهسته‌تر کردن عملکرد ذهن شود.
- نوروپاتی محیطی: کم‌کاری تیروئید طولانی مدت و کنترل نشده می‌تواند باعث آسیب به اعصاب محیطی فرد شود. نوروپاتی محیطی ممکن است باعث درد، بی حسی و گزگز در نواحی آسیب دیده شود.
تشخیص کم کاری تیروئید در آزمایشات بدو استخدام
برای تشخیص کم‌کاری تیروئید در آزمایشات معاینات بدو استخدام و دوره ای طب کار دو آیتم بررسی می‌شود:
آزمایش TSH
مهم‌ترین و حساس‌ترین آزمایش برای تشخیص کم کاری تیروئید آزمایش TSH یا هورمون محرک تیروئید است. TSH از غده هیپوفیز ترشح می‌شود و به غده تیروئید دستور فعالیت می‌دهد. وقتی میزان TSH در خون به طور غیرطبیعی بالا باشد یعنی تیروئید کم کار است. به عبارت دیگر بدن از غده تیروئید درخواست ساخت هورمون تیروئید بیشتری می کند زیرا میزان هورمون تیروئید در خون کافی نیست.
آزمایش T4
یکی از هورمون‌هایی که غده تیروئید تولید می‌کند هورمون T4 یا تیروکسین نام دارد. بیشترین میزان T4 موجود در خون به پروتئین متصل است و تنها یک تا دو درصد آن به صورت آزاد وجود دارد و می‌تواند وارد سلول‌های بدن شود. هنگامی‌که میزان این هورمون در خون کاهش می‌یابد به این معنی است که تیروئید کم کار شده است.
به طور معمول، اگر سطح T4 در آزمایش شما پایین و سطح TSHبالا باشد، ممکن است تیروئید کم کار داشته باشید. بااین‌حال، این وضعیت ممکن است نشان‌دهنده سایر بیماریهای تیروئید باشد.
بنابراین در موارد خستگی، پوست خشک، یبوست، افزایش وزن و گواتر باید تست تشخیصی تیروئید انجام می‌شود. آزمایش‌هایی که برای کم کاری تیروئید انجام می شود شامل RU,T3, T4, TSH است. تیروکسین پایین و TSH بالا نشان‌دهنده کم کاری تیروئید است. این به این معنی است که برای تحریک تیروئید TSH بیشتر ترشح می‌شود و لذا TSH بالا می رود. اگر در علت کم کاری تیروئید، هیپوفیز یا هیپوتالاموس دخالت دارد MRI و مطالعات دیگر ممکن است ضروری باشد.
همچنین موارد زیر ممکن است در کم کاری تیروئید مشاهده شود:
- CBC ممکن است کم خونی را نشان دهد.
- آنزیم های کبدی می تواند بالا باشد.
- پرولاکتین می‌تواند بالا باشد.
- الکترولیت سدیم می‌تواند پایین باشد.
درمان کم کاری تیروئید
رایج‌ترین درمان استاندارد برای کم‌کاری تیروئید مصرف روزانه لووتیروکسین است که ساختاری شبیه به هورمون تیروئیدی دارد. این دارو هورمون‌های لازم را تامین کرده و سطح هورمون‌های تیروئیدی بدن را به حالت نرمال برمی‌گرداند و علائم کم‌کاری تیروئید را بهبود می‌دهد.
لووتیروکسین به‌مرورزمان سطح کلسترول خون و شاخص توده بدنی را کاهش داده و به‌این‌ترتیب از خطر بیماریهای قلبی و عروقی و دیابت ناشی از کم‌کاری تیروئید کاسته می‌شود. برای افراد مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، درمان با لووتیروکسین ابتدا با دوزهای کم شروع‌شده و به‌تدریج دوز دارو افزایش می‌یابد. دوز مصرف این دارو توسط متخصص تعیین می‌شود و مصرف خودسرانه آن می‌تواند دردسرساز شود.
نتیجه‌گیری:
یک راه تشخیص کم کاری تیروئید آزمایش خون است که که در معاینات طب کار انجام می‌شود. همانطور که گفته شد آزمایش تیروئید جز آزمایشات روتین بدو استخدام نیست اما به درخواست کارفرما قابل انجام است. همچنین در معاینه بالینی ممکن است پزشک طب کار در صورت تشخیص احتمال وجود تیروئید در فرد آزمایش تشخیصی تیروئید تجویز کند. در صورت مشاهده مشکل در آزمایشات فرد به متخصص غدد ارجاع داده می‌شود. جهت اطلاع از جزئیات این آزمایشات و معاینات در مرکز طب کار پرانا با ما تماس بگیرید.
طب کار پرانا را در شبکه های اجتماعی زیر دنبال کنید.
