امروزه همه ما ساعات زیادی از شبانه‌روز خود را سر کار می‌گذرانیم. بنابراین مهم است که عوامل زیان‌آور محیط کار خود را بشناسیم تا با رعایت نکات صحیح از بروز آسیبها و بیماریهای شغلی پیشگیری کنیم. از جمله شایع‌ترین آسیبهای ناشی از کار که جوامع امروزی را به شدت درگیر کرده‌است، آسیبها و اختلالات اسکلتی-عضلانی است. در میان این اختلالات، کمردرد شغلی شایع‌ترین شکایت کارکنان و علت بیشترین ساعت کار از دست‌رفته است که علاوه بر مشکل سلامتی باعث ضرر و زیان اقتصادی زیادی می‌شود.
اما علت ایجاد کمردرد شغلی چیست و در چه مشاغلی بیشتر ایجاد می‌شود؟
علت دقیق بسیاری از کمردردها مشخص نیست و خود به خود خوب می‌شوند اما اکثر کمردردهای شغلی در اثر آسیب به رباط‌ها، عضلات و در برخی موارد اندک در اثر بیرون زندگی دیسک بین مهره‌ای یا آسیب به استخوان‌های ناحیه کمر ایجاد می‌شوند. این آسیبها و اختلالات اسکلتی-عضلانی ممکن است بعلت موارد زیر باشند:
- کار تکراری
- کار جسمی سنگین
- وضعیت کاری ایستا و بدون تحرک
- خم شدن و چرخیدن مکرر
- بلند کردن، هل دادن و کشیدن اجسام
- ارتعاش و لرزش
- عوامل روحی و روانی-اجتماعی
در اکثر مشاغلی که با عوامل ذکر شده در بالا مواجهه دارند مانند پشت میزنشین‌ها، نقاش‌های ساختمانی، نجارها، کارگران انبار و بسته‌بندی، رانندگان، پرستاران و بسیاری از مشاغل دیگر که به علت ماهیت کارشان مجبورند مدت‌زمان طولانی در یک وضعیت ثابت مانند ایستادن یا نشستن باقی بمانند یا بدن خود را در پوسچرهای نامناسب قرار دهند در معرض ابتلا به کمردرد هستند.
علائم درد کمر چیست؟
- احساس بی‌حسی، گزگز و درد کمر و اندام‌های تحتانی
- درد تیز در ناحیه کمر و باسن که با نشستن شدید شده و با ایستادن بهتر می شود
- ناتوانی در خم شدن، نشستن و ایستادن برای طولانی مدت همراه با احساس درد که به باسن و پاها کشیده شده و گاهی با کرختی و سستی همراه است
درد پایین کمر که به سبب عادت‌های کاری شما به وجود می‌آید، اگر نادیده گرفته شده و بدون درمان رها شوند ممکن است به شدت افزایش یابند و منجر به بیرون‌زدگی دیسک و حتی انجام عمل جراحی شوند.
بهترین راه پیشگیری از کمردرد شغلی چیست؟
- رعایت اصول ارگونومی هنگام کار
- رعایت چرخه کار و استراحت
- پرهیز از پوسچرهای نامناسب بدنی
- پرهیز از ایستادن و نشستن طولانی مدت
- انجام حرکات کششی در فواصل کار و اجتناب از بی تحرکی
- چرخش شغلی و تعیین حجم کار متناسب با توانایی و ظرفیت فرد
- بسته بندی مناسب وسایلی که حمل می‌شوند
- آموزش کارگران در مورد نحوه بلند کردن ایمن بار و مراقبت از کمر در پوسچرهای مختلف
- عدم جابجایی اجسام سنگین به تنهایی و با دست و استفاده از وسایل کمکی حمل بار برای جابجایی آن‌ها
- انجام معاینات قبل از استخدام و تعیین تناسب جسمی کارگران با وظیفه مربوطه
نتیجه گیری:
همیشه بهترین راه درمان، پیشگیری از آن است. پس با رعایت نکات گفته شده در هر شغلی که باشید می‌توان از بروز کمردردهای ناشی از کار تا حد زیادی پیشگیری نمود. یکی از راههای تشخیص کمردرد شغلی و سایر آسیبهای ناشی از کار مراجعه به پزشک طب کار و انجام معاینات شغلی است. در این معاینات وضعیت سلامت کارکنان و بیماریهای شغلی با توجه به عوامل زیان‌آور و استرسورهای محیط کار سنجیده می‌شود. در صورت تشخیص آسیبهای ناشی از کار و بیماریهای شغلی، ارتباط آن با شغل فرد بررسی می‌شود. اگر پزشک طب کار تایید کند که اختلالات اسکلتی-عضلانی و یا درد کمر فرد ناشی از شغل وی است، بایستی پیگیری‌های لازم در این خصوص انجام شود. در مواردی شاید لازم شود که فرد شغلش را عوض کند و یا وظایف کاری وی تغییر یابد تا مواجهات او با عوامل ایجاد کننده بیماری کاهش یابد.
