فهرست محتوا
آزمایش طب کار یکی از پیش‌شرط‌ها برای استخدام، ترک کار یا بازگشت به کار است و شامل موارد متعددی چون بینایی‌سنجی، شنوایی‌سنجی، تست عدم اعتیاد، آزمایش خون و ادرار و تست سلامت روان می‌شود. همچنین ممکن است طبق درخواست کارفرما و طبق حساسیت‌های یک موقعیت شغلی تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار انجام شود.
اگر برای شغلی درخواست استخدام داده‌اید و از شما تست نیکوتین خواسته شده است؛ جای نگرانی ندارد. ما در ادامه این مطلب از وبلاگ پرانا طب نحوه انجام این تست، مقدمات لازم برای انجام آن و مواردی از این دست را بررسی کرده‌ایم.
تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار چیست؟
در برخی مشاغل مصرف دخانیات و سیگار به دلیل حساسیت یا شرایط خاص ممنوع است. برای همین کارفرما برای اطمینان از این موضوع تست سیگار یا همان نیکوتین را درخواست خواهد داد. این تست آسان ولی در عین حال بسیار دقیق بوده و مشخص می‌کند که شخص اخیراً سیگار و قلیان مصرف کرده است یا خیر. این نوع آزمایش در طب کار از طریق ادرار بوده و در آن وجود کوتینین (cotinine) بررسی می‌شود. این ماده پس از ورود نیکوتین به بدن شخص ساخته می‌شود.
مدت زمان ماندگاری نیکوتین در بدن و راه‌های پاک‌سازی آن
برای بسیاری از افراد ممکن است این سوال پیش بیاید که تا چه زمانی تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار مثبت نشان داده می‌شود؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید بدانید که نیکوتین در بدن شما متابولیزه می‌شود؛ به این معنی که جذب بدن شده و به مرور دفع خواهد شد. مقداری از نیکوتین در کبد و مقداری در ریه‌ها به ماده کوتینین تبدیل می‌شود، بعد از آن از طریق ادرار و به مرور زمان دفع خواهد شد. مدت ماندگاری نیکوتین در بدن نیز به فاکتورهای متعددی بستگی دارد از جمله:
- مقدار مصرف سیگار یا تنباکو
- تعداد سال‌های اعتیاد فرد به آن
- نوع تست نیکوتین اعم از ادرار، بزاق، خون و مو
با ترک کردن سیگار به یک‌باره نیکوتین از بدن شما خارج نخواهد شد و به زمان نیاز دارد. با این وجود راه‌هایی برای سرعت بخشیدن به پاک‌سازی آن از بدن وجود دارد که شامل یکی از دو راه زیر است:
- مصرف مواد طبیعی مفید: مصرف سبزیجات و میوه‌های دارای ویتامین ث چون مرکبات، کیوی و اسفناج در سرعت بخشیدن به این روند اثر دارد.
- دارودرمانی: می‌توان داروهایی برای پاک‌سازی سریع نیکوتین مصرف کرد؛ اما به دلیل عوارض یا ایجاد تداخل دارویی بهتر است زیر نظر پزشک انجام شود.
انواع تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار
همان‌طور که اشاره شد نوع تست در مثبت بودن و نشان دادن نیکوتین در بدن اثر دارد. این آزمایش‌ها به روش‌های زیر انجام می‌شود:
- تست ادرار: اگر تست سیگار از نوع ادراری باشد، حدود 2 تا 4 روز قابل شناسایی است. در صورتی که فرد مدت زیادی سیگار مصرف می‌کند و در اصطلاح سیگاری قهار (Heavy smoker) باشد، تا حدود یک هفته بعد تست ادرار وجود نیکوتین را نشان خواهد داد.
- تست خون: تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار می‌تواند از نوع آزمایش خون هم باشد. در این نوع آزمایش نیکوتین و کوتینین موجود در خون حدود 7 تا 10 روز قابل‌شناسایی خواهند بود.
- تست نیکوتین فولیکول مو: این روش برای تشخیص طولانی مدت مصرف سیگار حتی پس از ماه‌ها است؛ اما هزینه بالایی داشته و برای همین به ندرت از آن استفاده می‌شود. در واقع فولیکول مو در طی آزمایش خاصی مشخص می‌کند که فرد مصرف‌کننده سیگار هست یا خیر.
- تست بزاق: در این روش از یک سوآپ برای نمونه‌گیری براق و تشخیص مصرف نیکوتین استفاده می‌شود. تست بزاق تا حدود 2 هفته بعد از آخرین مصرف سیگار، قلیان و … وجود نیکوتین و کوتینین را در بدن نشان می‌دهد.
آیا مصرف سیگار باعث مثبت شدن آزمایش تست اعتیاد می‌شود؟
تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار به صورت مجزا یا همراه با تست اعتیاد انجام می‌شود، پس در پاسخ به این سوال که آیا مصرف سیگار باعث مثبت شدن آزمایش تست اعتیاد می‌شود؟ باید گفت که بستگی به نوع تست دارد. اگر در آزمایش اعتیاد فاکتور مصرف نیکوتین نیز در نظر گرفته شده باشد، تست اعتیاد مثبت خواهد شد؛ برای همین باید به این نکته مهم پیش از انجام تست واقف باشید. در غیر این صورت و اگر فاکتور مصرف نیکوتین در تست اعتیاد نباشد جواب مثبت نخواهد شد.
نکات مهم برای آزمایش اعتیاد و تست سیگار در طب کار
اگر تست اعتیاد و تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار همراه با هم انجام شود، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید تا در نتایج تست شما اختلالی ایجاد نشود:
- اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتماً قبل از انجام چنین تست‌هایی به‌خصوص تست اعتیاد با پزشک یا متخصص مربوطه صحبت کنید. برخی از این داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.
- ترکیبات یا مواد حاوی دانه‌های خشخاش را هم مصرف نکنید؛ زیرا در نتایج تست شما اثر دارد.
- ناشتا بودن یا نبودن تأثیری در آزمایش نیکوتین و اعتیاد طب کار ندارد.
- حتماً قبل از رفتن به طب کار کلیه مدارک خود از جمله معرفی‌نامه محل کار و کارت شناسایی معتبر را هم به همراه داشته باشید.
سخن پایانی
تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار از طریق آزمایش‌های مختلف به درخواست کارفرما انجام می‌شود. این امر به دلیل حساسیت یا محدودیت‌های برخی مشاغل در مصرف سیگار است. اگر تست نیکوتین همراه با تست اعتیاد انجام شود، در صورت استعمال سیگار نتایج تست اعتیاد شما را مثبت نشان خواهد داد. معمولاً بین 2 روز تا 2 هفته باید از مصرف تنباکو (سیگار، قلیان و …) گذشته باشد تا تست وجود نیکوتین را در بدن نشان ندهد. البته اگر آزمایش مو انجام شود تا ماه‌ها بعد قابل تشخیص است.
اگر به دنبال یک مرکز طب کار با خدمات جامع هستید که تست سیگار یا همان نیکوتین را انجام دهد، مرکز طب کار پرانا در خدمت شما است. می‌توانید از دیگر خدمات این مرکز نیز برای سازمان خود بهره‌مند شده و از تجهیزات به‌روز و تخصص کادر این مرکز استفاده کنید.
سوالات متداول
- آیا مصرف سیگار، تست اعتیاد طب کار را مثبت می‌کند؟
خیر، مصرف سیگار فقط برای تست نیکوتین مشکل ایجاد خواهد کرد. البته باید به این نکته مهم اشاره کرد که اگر در تست اعتیاد فاکتور نیکوتین هم سنجیده شود باعث مثبت شدن تست شما خواهد شد.
- تست سیگار (نیکوتین) در آزمایش طب کار چند نوع دارد؟
تست سیگار یا نیکوتین دارای انواع مختلف است از جمله آزمایش ادرار، آزمایش خون و تست بزاق. همچنین از طریق آزمایش فولیکول مو هم قابل تشخیص خواهد بود؛ اما هزینه بسیار بالایی دارد و اغلب انجام نمی‌شود.
- قیمت تست سیگار در طب کار چقدر است؟
هزینه با توجه به نوع آزمایش و نحوه انجام آن متفاوت خواهد بود. همچنین باید اشاره کرد که هزینه کلیه آزمایش‌های در بدو استخدام بر عهده کارجو و آزمایش‌های دوره‌ای بر عهده کارفرما خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
مرخصی استعلاجی چیست و در قانون کار چه شرایط و قوانینی دارد؟
